Translate

vrijdag 12 mei 2017

Shaka Zulu

Een jaar of twee geleden gaf +Sander mij een +Netflix account en daar heb ik al flink gebruik van gemaakt. En een tijdje geleden zag ik ineens dat er een serie uit mijn jeugd op stond, Shaka Zulu (1986), over de opkomst en ondergang van Shaka KaSenzangakhona, die eigenhandig oorlogsvoering in zuidelijk Afrika veranderde en de Zulu van een onbekende stam naar een machtsfactor van betekenis wist op te tillen.

Het begint al goed.

Ik kan me nog goed herinneren dat ik deze serie keek, samen met mijn ouders, toen het werd uitgezonden op de Nederlandse TV. Ik weet dat ik er toen graag voor klaar zat, maar ik kon me weinig herinneren van het verhaal. Er werd veel in gevochten, dat weet ik nog wel.
Dus in een vlaag van nostalgie heb ik de afgelopen weken de serie weer eens opnieuw gekeken. En ik voelde me weer helemaal een meisje van een jaar of 10,11. Het viel me mee hoeveel gezichten ik nog herkende, maar het verhaal bleek toch heel wat complexer dan ik me herinnerde. En bloediger! Het is dat de special effects echt uit de jaren '80 komen en het er niet heel realistisch uitziet, maar er worden mensen neergestoken, gespietst en aan stukken gebeten en het bloed spat alle kanten op.
De serie is geregisseerd door William Faure en de hoofdrollen zijn voor Henry Cele, Dudu Mkhize, Conrad Magwaza, Edward Fox (Prince Valiant, Gandhi) en Robert Powell. Oh, en Christopher Lee heeft een piepklein, maar briljante rol in de eerste aflevering. Die kennen we uit een hoop films, maar ook uit Horror Express

Spoilers!

Het verhaal vertelt over de familie, geboorte, opkomst en ondergang van Shaka Zulu. Dit verhaal is met veel magie omgeven. Zo is hij verwekt terwijl zijn vader Senzangakhona (Magwaza) en moeder Nandi (Mkhize) niet met elkaar getrouwd waren, wat voor een hoop politieke problemen zorgde. Rond zijn geboorte zijn er voorspellingen gedaan en waren er voortekenen. Niet alleen heeft hij een nieuw soort speer ontwikkeld, ook het maken van deze speer was omgeven met magie.

Het verhaal wordt verteld door een Ierse Arts Fynn (Powell) die meereist met een delegatie van Britten vanuit de Kaap Kolonie, onder leiding van Francis Farewell (Fox). Zij proberen te achterhalen wat voor soort man Shaka is en hoe zij hem kunnen manipuleren, zodat hij geen bedreiging meer vormt voor de Britse belangen in de Kaap Kolonie. Maar dan worden zij geconfronteerd met een zeer intelligente en capabele heerser.
Shaka (Cele) ziet al snel in dat hij de blanken net zo goed kan gebruiken. Ze hebben moderne wapens. Ze hebben een godheid die zijn heerschappij ook zou kunnen legitimeren en ze hebben andere kennis.

De serie is prachtig vorm gegeven, het is duidelijk te zien dat kosten nog moeite gespaard zijn om dit op het scherm te krijgen. Het verhaal is complex en boeiend en springt heen en weer in de tijd. De massa-scenes zijn gemaakt door daadwerkelijk veel mensen op te trommelen om te figureren. Ook is moeite gedaan om de aankleding van de Zulus en hun Kraals zo mooi mogelijk te maken. Ze wonen niet in een paar hutjes van modder, maar in grote,versterkte dorpen, waar de overvloed is geïnvesteerd in versieringen.
De special effects komen duidelijk uit de jaren '80. Wanneer er mensen worden doodgestoken ziet het er allemaal niet bijzonder reëel uit. Maar aangezien het verhaal de gruwelijkheden in een context plaatst, raakt het toch. Jonge meisjes worden doodgestoken, vijandelijke strijders gespietst (steeds vaker, wanneer de macht naar Shaka's hoofd stijgt), en schipbreukelingen krijgen hun armen en benen afgebeten door de haaien.
En de muziek draagt ook bij aan het gevoel dat je kijkt naar een mythisch epos. Dan maakt het wat minder uit dat niet alle acteurs even goed zijn. Ze spelen bekende rollen in een bekend verhaal.

Titelsong van Margaret Singana

Verder was deze serie niet geheel zonder controverse. Het verhaal ging duidelijk over een stukje Afrikaanse geschiedenis, aan de vooravond van blanke overheersing in Zuid- Afrika, vertelt door een lid van de blanke koloniale overheerser (Fynn).
De film is gemaakt ten tijde van de (culturele) boycot van het apartheidsregime, met een bijdrage van de +SABC, die in die tijd werd gezien als een verlengstuk van het apartheidsregime. Daarmee had deze film eigenlijk niet buiten Zuid Afrika uitgezonden mogen worden.
De Zulus worden aan de ene kant afgeschilderd als een machtige natie vol mensen ambitieuze mensen die actief hun doelen nastreven, succesvol zijn en rijkdom vergaren. Aan de andere kant, dat doen ze echter wel met een enorme hoeveelheid geweld en barbarij (die eindeloze lichamen op spietsen). En ze laten zich langdurig beïnvloeden door sjamanen, heksen en tovenarij met haarverf. Gelukkig zijn er veel rationele blanken, die orde in de chaos kunnen scheppen.
Een vrij goede analyse van de serie is hier te vinden. Keyan Tomaselli heeft een artikel geschreven waarin hij uiteen zet hoe de film tot stand is gekomen en welke boodschappen er naar wie werden uitgedragen. De serie was indertijd razend populair in de VS en was voor veel kijkers de eerste kennismaking met de cultuur van het Afrikaanse continent.

Kijk de serie vooral eens. Maar denk niet dat dit een historisch accurate weergave is van de gebeurtenissen in Zuidelijk Afrika in de late 18e en vroege 19e eeuw. De film Excalibur is ook geen historisch verslag van de Saksische invasie van Brittannië.  

Geen opmerkingen:

Een reactie posten