En vacances en Normandie - De Cathedraal

Fécamp heeft niet alleen een interessant kiezelstrand en hoge kliffen. Fécamp heeft ook een interessante religieuze geschiedenis. Op Cap Fagnet staat natuurlijk de Kerk van Onze Vrouwe van Verlossing, die daar lange tijd is blijven staan als herkenningspunt voor vissers op zee. 

Maar er is ook nog de imposante Kerk van St. Etienne. En daar zijn we ook heen gegaan. De Kerk van St. Etienne lag midden in het centrum en werd verbouwd. Het is geen hele grote kerk, maar heeft wel een zeer imposante toren, die uitkijkt over de haven van Fécamp. 

Abdij van de Heilige Drie-Eenheid.

Verder is er nog een Abdij van de Heilige Drie - Eenheid, deze ligt tegenover de ruïnes van het Hertogelijk Paleis van de Hertogen van Normandië en heeft een belangrijke rol gespeeld in de geschiedenis van Fécamp en Normandië. 

Snijwerk in de kerk

In de 7e eeuw werd al een eerste gemeenschap voor gelovigen gesticht, met verschillende gebouwen. Maar die werd al snel weer vernietigd door de plunderende Vikingen. Daarna werd de kerk weer herbouwd (in de 10e en 11e eeuw), maar gooide brand roet in het eten (in de 12e eeuw). Het huidige gebouw is uit de 13e eeuw. Vanwege de aanwezigheid van de relikwieën van het Heilige Bloed is de Kerk en Abdij lange tijd een belangrijk bedevaartsoord geweest in Normandië. 

Ten tijde van de revolutie werden alle kerkelijke gemeenschappen ontbonden, als ondemocratische uitwassen van de onderdrukking van het volk. De Abdij werd in gebruik genomen als stadhuis van Fécamp en functioneert vandaag de dag nog steeds als stadhuis. De Kerk is nog wel steeds te bezoeken en is opgetrokken in vrij bleke steen, wat de hele kerk een bijzonder lichte en luchtige aanblik geeft. 

Zeker een bezoekje waard op een regenachtige middag in de vakantie.   

Caesar in de Lage Landen

 Nu ik een mooie nieuwe bladwijzer heb, en lekker op vakantie ben, is het natuurlijk ook tijd voor een mooi dik boek daarbij. De bibliotheek bood weer uitkomst met Caesar in de Lage Landen: De Gallische Oorlog langs Rijn en Maas van T. M. Buijtendorp. 

Voordat Julius Caesar de Romeinse Republiek omverwierp (in 49 voor de huidige jaartelling) en de eerste stappen naar een Romeins Keizerrijk zette, voerde hij oorlog tegen de dappere Galliërs (van 58 tot 51 voor de huidige jaartelling), vooral tegen de Noordelijke Galliërs in Noordelijk Frankrijk, België en Zuidelijk Nederland. En deze oorlog is goed bewaard gebleven in Julius Caesars eigen verslag daarover, Commentarii de Bello Gallico, wat bedoeld was als een soort projectevaluatie van zijn opdracht van de senaat. 

Tom Buijendorp neemt de Commentarii de Bello Gallico als uitgangspunt voor dit boek, maar combineert dat met allerlei andere onderzoeken naar Julius Caesar om te bekijken of zijn verslag wel helemaal accuraat is (te gek voor woorden natuurlijk, niemand die in opdracht van zijn bestuur opereert, zou ooit proberen een projectevaluatie naar zijn/ haar hand te zetten, het idee!). En hij begint bij het uiterlijk van Caesar, waar we gek genoeg een hoop beelden van hebben en nog steeds onderzoek naar gedaan wordt. En met moderne technieken valt er een heel realistisch portret van Julius Caesar te maken. 

En dan de vraag of Julius Caesar, ondanks wat hijzelf beweert in zijn eigen verslag, ooit wel in de Lage Landen is geweest. Dat is lang onzeker geweest, maar de afgelopen 15 jaar zijn er verschillende opgravingen geweest en zijn er belangwekkende ontdekkingen gedaan, die de beweringen in Commentarie de Bello Gallico lijken te bevestigen. En bij deze opgravingen zijn voorwerpen gevonden die heel nauw zijn te verbinden aan de tijd van Caesar. Hier zouden we uit mogen concluderen dat Julius Caesar daadwerkelijk heeft rondgelopen in Noordelijk Frankrijk, België en Zuidelijk Nederland. 

Maar de opgravingen en vondsten laten ook zien dat Julius Caesar zijn verslag hier en daar heeft aangedikt of verdraaid, om er bij zijn bazen beter uit te komen (ik kan het ook nauwelijks geloven!). Zo waren de Noordelijk Gallische stammen wel iets handiger in de strijd dan hij liet voorkomen en heeft het er een paar keer om gespannen of Caesar de Galliërs wel zou kunnen verslaan. Caesar probeerde dat te verklaren door de cijfers van de Gallische stammen wel heel erg aan te dikken, maar wel in zulke bewoordingen dat hij het later eventueel ook weer kon ontkennen. Hij wist maar al te goed dat hij niet de enige bron van informatie voor de Senaat was. 

En uiteindelijk maakte hij met zijn oorlog tegen de Galliërs zoveel vijanden in Rome, dat hij zich bij zijn terugkeer genoodzaakt zag om tegen zijn bazen in opstand te komen. 

Met een boekje in de zon

Al met al een zeer interessant boek. Zeker als je geïnteresseerd bent in de (oude) geschiedenis van Nederland, België en Frankrijk. Tom Buijtendorp schrijft het allemaal heel leesbaar en herkenbaar op. Verder ook leuk als je toch enigszins in de buurt bent, de veldslagen van Caesar worden allemaal zoveel mogelijk gelokaliseerd in het huidige landschap en veel ervan staat nog overeind. 

En vacances en Normandie - Étretat

Naast Fécamp ligt het plaatsje Étretat, waar ook mooie kliffen zijn, dus op een mooie dag zijn we daar ook heen gegaan, om te wandelen. Étretat is iets toeristischer en commerciëler dan Fécamp en het was er dan ook erg druk, ondanks dat het zeker in het begin niet zo een heel mooie dag was. Maar gelukkig konden we een plekje vinden voor de auto en kon onze wandeling beginnen. 

De klif met de boog

We zijn tegen de klif noordelijk van Étretat opgelopen, die heeft niet de beroemde boog, maar was daarmee ook iets rustiger. Bovendien wilden we ook een bezoek brengen aan de Jardins d'Étretat, die op die klif liggen. 

Aan het begin van de wandeling. 

Er was een mooi (maar druk) wandelpad de klif op. En die hebben genomen. Onderweg werden wij ook steeds gewaarschuwd voor instortingsgevaar. Het vermoeden is dat de problemen in Fécamp zich ook tot Étretat kunnen uitstrekken. 

Uitzicht op de top. 

Eenmaal boven was het uitzicht en de omgeving werkelijk fantastisch. De zon brak een beetje door, wat meteen wat glans geeft aan de dag. En we konden ver kijken over een prachtige blauwe zee, met de mooie witte kliffen die in de zee steken. 

Op de rand van de klif. 

En eenmaal boven, moesten we natuurlijk ook naar beneden kijken. En dan is het water toch wel erg ver weg en zijn de golven toch wel erg woest. We waren gepast onder de indruk van de kracht van de natuur. 

Jardins d'Étretat

Op weg naar beneden zijn we langs de Jardins d'Étretat gegaan. Dit is een experimentele Tuin. Ooit werd hij aangelegd door een actrice uit Parijs, maar daarna was de tuin in verval geraakt. In het begin van de 21e eeuw zijn de Tuinen hersteld en sinds 2017 zijn zij open voor publiek. In de Tuin worden veel lokale planten (en sommige zijn nog van de eerste iteratie van de Tuin) gecombineerd met kunstwerken van verschillende kunstenaars. 

The Space Between - Gianna diSpenza

De Tuin bestaat uit verschillende onderdelen en in ieder deel van de Tuin komt een ander thema aan bod. En daar worden weer andere planten bij gebruikt en komen weer andere kunstwerken. En je kan daar vrij doorheen dwalen, af en toe hoor je nog wat zachte muziek. En de Tuin is tegen de klif aangelegd, dus je klimt en daalt ook nog flink, terwijl je door de Tuin loopt. 

Ergens deed het mij heel sterk denken aan het Sprookjesbos van de Efteling, ook een met zorg aangelegd stukje natuur dat verschillende kunstwerken ten toon stelt. En het was ook erg rustgevend om er rond te wandelen. Als je nog eens in de buurt van Étretat bent, zijn de Tuinen echt een aanrader. 

Overdekte markt

Toen we eenmaal weer beneden in Étretat waren, hebben we nog even rondgehangen op het kiezelstrand en daarna zijn we nog even naar de overdekte markt gegaan. Al met al een erg leuk dagtripje voor ons allemaal. 

The Lion in Winter

Vakantietijd is natuurlijk niet alleen om naar kliffen te kijken, maar ook om goede films te zien. Ik keek via netflix de klassieker The Lion in Winter (1968) van Anthony Harvey. Peter O'Toole (Stardust, Lawrence of Arabia) en Katharine Hepburn (Bringing up Baby) zijn de acteerkanonnen in de hoofdrollen, met bijrollen voor een piepjonge Anthony Hopkins (A Doll's House, A Bridge too Far) en Timothy Dalton (Flash!, Hot Fuzz). Verder zien we ook nog John Castle, Nigel Terry (Excalibur), Jane Merrow en Nigel Stock (Tinker Tailor Soldier Spy (1979)). 

The Lion in Winter

Het verhaal gaat over de nadagen van het leven van Koning Henry II van Engeland (en Normandië, Anjou, Maine, Touraine en Nantes) en zijn vrouw Eleanor van Aquitanië (en Gascogne, Poitou en Avergne) en hun zoons Richard (Leeuwenhart, die we ook al zagen in Saladin, Ivanhoe, Ivanhoe en Robin Hood), Geoff en John. Verder spelen Aloise van Vexin en haar (half)broer Koning Filips II van Frankrijk ook nog een rol. En deze mensen hebben allemaal echt bestaan. 

En de film heeft nog een verband met mijn meest recente vakantie. In Fécamp staat het Paleis van de Hertogen van Normandië en Henry II was ook hertog van Normandië en heeft daar dus tijd doorgebracht. 

Spoilers

De film speelt zich af tijdens de kerstdagen van 1183, en zoals in zoveel families, komen alle spanningen tot uitbarsting tijdens het kerstdiner.

In het Kasteel van Chinon organiseert Koning Henry II (O'Toole) de kerstdagen voor zijn familie. Hij heeft eerder dat jaar zijn zoon en erfgenaam Henry de Jonge Koning verloren. Gelukkig heeft hij bij zijn vrouw Eleanor van Aquitane (Hepburn) nog drie zonen, Richard (Hopkins), Geoff (Castle) en John (Terry). Het is niet vanzelfsprekend dat de oudste zoon zal erven, dus een erfgenaam moet echt aangewezen worden. Koning Henry wil zijn jongste zoon koning maken, maar iedereen met ogen in zijn hoofd kan zien dat de knul volstrekt ongeschikt is. Zijn vrouw, Koningin Eleanor wil hun zoon Richard op de troon. Zij heeft eerder samengespannen met Henry de Jongere om hem voortijdig op de troon te krijgen, maar dat is niet gelukt. Vandaar dat Eleanor haar dagen slijt in een kasteel/ gevangenis in Salisbury. 

Om de familieverhoudingen nog verder op scherp te stellen komt Koning Filips II (Dalton) van Frankrijk ook langs voor het kerstdiner. Eleanor van Aquitanië was tenslotte eerder getrouwd met zijn vader en is daarmee zijn stiefmoeder. Verder woon zijn zuster Alois van Vexin (Merrow) aan het hof van Koning Henry II, omdat zij later zal trouwen met Richard. Dat huwelijk laat nu al een tijd op zich wachten en Koning Filips II wil dat het huwelijk plaatsvindt, anders moet zijn zuster, en het gebied van Vexin terug naar de Koning van Frankrijk. Bijkomend probleem is dat Alois inmiddels de minnares van Henry II is geworden. 

Koning Henry II wil aan Koning Filips II en zijn onderdanen laten zien dat hij nog steeds een machtig koning is en alles in de hand heeft en dat zijn familie een normale, gelukkige familie is, zeker met kerst. 

Koning Henry II wil dat Koning Filips II weer tevreden naar huis gaat en doet alsof hij Alois van Vexin zal uithuwelijken aan zijn oudste zoon Richard. Maar hij wil zijn zoon John ook niet zonder land achterlaten en vraagt dan van zijn Vrouw Eleanor dat zij Aquitanië aan hun zoon John nalaat. Zoon Geoff is gepikeerd dat hij als middelste kind vergeten wordt door zijn beide ouders en probeert zijn broertje John op te stoken, met wat hulp van Filips II. 

Wanneer Henry II zich realiseert dat geen van zijn zoons te vertrouwen zijn, sluit hij hen ook op. Hij wil Alois zelf huwen en dan bij haar nieuwe zonen verwekken. Alois ziet meteen in dat Henry II al een dagje ouder wordt, waarschijnlijk zal overlijden voor haar kinderen bij hem volwassen zijn. En vooral zijn zoon Richard is een moordmachine en zal haar kinderen dan over de kling jagen. Daar zal zij niet aan meewerken. Dan besluit Henry II dat zijn zoons dan maar dood moeten. Maar hij is uiteindelijk niet in staat om zijn eigen kinderen te vermoorden.

Uiteindelijk komt de zon weer op. De zoons van Koning Henry II zijn gevlucht en Eleanor van Aquitanië gaat weer naar haar gevangenis in Salisbury. Zij vraagt nog of ze dit met Pasen weer zullen doen. 

Hertogelijk paleis in Fécamp

Conclusie

Whew, wat een film. Hij zit bomvol acteerkanonnen. Peter O'Toole en Katharine Hepburn zijn beiden fantastisch. Maar ook Anthony Hopkins en Timothy Dalton en laten al op jonge leeftijd zien wat zij in huis hebben. En niet alleen is het acteerwerk fantastisch, de dialogen zijn dat ook. Eleanor en Richard zijn behoorlijk intelligent en de steken onder water vliegen over en weer. John kan dat nauwelijk bijbenen en Henry II eigenlijk ook niet, maar die kan gelukkig gewoon bruut geweld gebruiken. 

En de familieverhoudingen zijn ook extreem gespannen en verziekt, maar voor de buitenwacht willen ze de schone schijn ophouden. En dat maakt de gespannen relaties alleen maar erger. 

De film is te zien op Netflix, kijk hem vooral.   

      

En vacances en Normandie - Fécamp

We zijn weer op vakantie geweest. En dit keer was het wel redelijk bijzonder, want ons oudste kind ging niet mee. Die ging liever met een schoolvriend vakantievieren. Hoe snel gaat de tijd toch. Het is toch niet zo lang geleden dat we nauwelijks Nederland uitdurfden, omdat de reistijd anders misschien te lang zou zijn. Maar inmiddels gaat één kind niet meer met ons mee. De rest zal wel snel volgen. 

Maar dat betekende niet dat Sander en ik en de twee jongste kinderen bij de pakken gingen neerzitten! Wij gingen wel op vakantie en dit keer (weer) naar Normandië (net als in 2013, 2017 en 2022). Het is niet ver weg, de natuur is prachtig en er is altijd een hoop te zien en te beleven. Dit jaar zijn we naar Fécamp gegaan, aan de kust, met enorme kliffen. 

Als je goed kijkt, kan je mij zien. 

We hadden daar voor een week een klein stadshuisje gehuurd op loopafstand van de zee. Het weer was fris en winderig, niet echt geschikt om te bakken aan het strand, maar wel om lange wandelingen te maken en te genieten van het uitzicht. En met het wandelen over het strand en het beklimmen van de kliffen had je steeds een nieuw, prachtig uitzicht. 

Op weg naar de Kapel, bovenop de klif

Zo wandelden we op een mooie dag de klif Cap Fagnet op, naar de kapel van Notre Dame Du Salut. Een korte wandeling, maar pittig door de beklimming van de hoge klif. De heenweg was langs allerlei kruip-door sluip-door weggetjes door Fécamp zelf. Bovenop de klif waren er allerlei prachtige uitkijkpunten. En de weg weer naar beneden was natuurlijk een stuk eenvoudiger. 

De kapel van Onze Vrouwe van de Verlossing. 

De kliffen zijn nog niet geheel zonder gevaar. Langs de voet van de kliffen kwamen we allerlei waarschuwingsborden tegen over vallend gesteente en bovenop de kliffen waren sommige wegen en wandelpaden afgesloten voor verkeer. Na enig zoeken op internet en de inzet van mijn beste middelbare school-Frans kwamen we wat nieuwsberichten tegen. Begin 2023 is een flink deel van Cap Fagnet ingestort. Een Franse overheidsdienst doet nog steeds onderzoek naar de oorzaak van de instorting en het risico op nog meer instortingen. En tot die tijd zijn verschillende wegen afgezet. 

Uitzicht vanaf Cap Fagnet

Maar daar hadden wij verder weinig last van. We hebben heerlijkt in de omgeving gewandeld en genoten van het prachtige uitzicht. 

De laatste bladwijzer

 In het verleden heb ik verschillende keren bladwijzers geborduurd in kruissteek voor mijn gezins- en familieleden (in 2014, in 2015 en in 2021). Maar voor mezelf heb ik nog nooit een bladwijzer gemaakt. En met de vakantie voor de deur vond ik dat toch wel nodig. Dat is een tijd dat ik toch veel dikke boeken lees. 

Van mijn projectje uit 2015 had ik nog steeds wat Aïda-lint over, perfect voor een bladwijzer natuurlijk. En pinterest was weer een dankbare bron voor mooie quotes en mooie kruissteek-alfabetten. Dus na wat gepriegel met de patronen overtrekken op hokjes papier, had ik een mooi voorbeeld. En in een paar avonden heb ik dat over kunnen zetten naar het Aïda-lint. Van een project van heel lang geleden had ik nog DMC-draad met een verlopende kleur over. En die heb ik gebruikt, nr. 067.

En nu heb ik dan een mooie bladwijzer voor mezelf. Het enige waar ik nog wat problemen mee had was de overhang van de letters. Hoeveel afstand kan ik houden tussen de letters, zodat ze niet in elkaar overlopen, zodat de individuele letters nog leesbaar zijn en dat de spaties tussen de woorden ook groter zijn dan tussen de letters. Gelukkig ben ik niet de enige met dat probleem.   

In ieder geval, ook ik heb nu een bladwijzer en kan aan de slag met een hele nieuwe serie boeken.