Percival en de Graal

Dit keer heb ik een echte klassieker uit de hele oude doos gelezen, Parsival of de Geschiedenis van de Graal van Chrestien de Troyes. Chrestien (soms ook Chretien) was een schrijver uit de twaalfde eeuw, die als eerste de verhalen rondom Koning Arthur en zijn ridders in een roman-vorm opschreef. Ook introduceerde hij met dit verhaal het thema van de Graal in de verhalen rondom Koning Arthur. Hoog tijd om eens te lezen natuurlijk, gelukkig bood de bibliotheek weer uitkomst. 

Spoilers

Het verhaal begint met Parsival, die door zijn moeder in Wales wordt opgevoed en weggehouden wordt van de rest van de beschaving. Uiteindelijk leert hij ridders kennen en wil hij dat ook worden. Hij krijgt adviezen van zijn moeder en later ook van een bevriende ridder, Gornemant. En de onschuldige en naïeve Parsival neemt al hun adviezen zeer letterlijk, wat hem bij vlagen in de problemen brengt, als hij in contact komt met beschaafdere mensen. 

Uiteindelijk komt Parsival terecht bij een koning, die alleen maar vist in een rivier. In zijn kasteel aanschouwt Parsival de wonderbaarlijke gebeurtenissen met de Graal. Maar de adviezen van zijn mentor en vriend Gornemant in gedachten, durft hij geen vragen te stellen. Daarmee faalt hij de test van de Graal. Parsival leidt daarna een zwervend bestaan, waarbij hij niet langer de voorschriften van het Christelijke geloof aanhangt. 

Het verhaal stapt dan over naar Gawain, die in tegenstelling tot Parsival een ervaren ridder is, met vele wereldlijke connecties. Ook hij beleeft allerlei avonturen die de tegenpool van de avonturen van Parsival zijn. Ook Gawain heeft dingen te leren en te bewijzen en mensen trekken keer op keer zijn goede naam in twijfel, tot zijn frustratie. Maar uiteindelijk weet hij ook tegenstand te overwinnen en te groeien als ridder. 

Uiteindelijk keert Parsival terug naar het Christelijke geloof en lost Gawain zijn problemen ook op. 

Conclusie

Het is erg leuk om eens van de oorspronkelijke bronnen achter het Pendragon rollenspel te lezen. En het verhaal kan ook op verschillende niveaus gelezen worden. Op het eerste gezicht lijken het twee avonturenverhalen van twee dappere ridders, die niet zo heel veel met elkaar te maken hebben. Maar als je beter kijkt, zie je al snel verschillende lagen. 

Zo zijn Parsival en Gawain twee hele verschillende ridders en vertegenwoordigen zij twee verschillende idealen. Parsival als zeer onschuldige en gelovige ridder. Terwijl Gawain veel wereldser is, maar daarbij ook goede werken verricht, met name op het gebied van het beschermen van (de rechten van) vrouwen. 

Maar als je verder kijkt, gaat het ook om de ervaring van het Christelijke geloof. Parsival is een zeer gelovige ridder, vandaar dat hij in staat is om het Graal kasteel te benaderen. Maar na zijn mislukking, valt hij van zijn geloof. Maar door goede adviezen van een heremiet, weet hij, ouder en wijzer, weer terug te keren naar het geloof. 

Deze versie is uit de jaren '80 en inmiddels is dat ook wel aan het taalgebruik af te zien. Desondanks mag deze toch niet ontbreken wanneer je je wil verdiepen in de mythen rondom Koning Arthur en zijn ridders. 

De tuin van Allah

Het was weer tijd voor een filmavond via Jitsi (Ik wil zo graag weer eens in het echie mensen op bezoek hebben). Dit keer was het tijd voor The Garden of Allah (1936) van Richard Boleslawski. In de hoofdrollen spelen Charles Boyer (Around the World in 80 Days) en Marlene Dietrich (Around the World in 80 Days). In kleinere rollen zagen we ook nog Basil Rathbone (The Hound of the Baskervilles, The Court Jester), John Carradine (Around the World in 80 Days, The Ten Commandments, The Hound of the Baskervilles) en Henry Brandon (The Searchers). De film werd geproduceerd door David. Selznick, die later ook Gone with the Wind en Rebecca zou produceren. 

De film is gebaseerd op het gelijknamige boek uit 1904 van Robert Smythe Hichens. Het boek was meteen een sensatie en is wel drie keer verfilmd, in 1916, 1927 en dan deze versie uit 1936. Deze versie was genomineerd voor de muziek en won voor de cinematografie (in kleur!). 

Spoilers

De film opent met Domini Enfilden (Dietrich), die na een lange tijd zorgen voor haar zieke vader, na zijn dood niet goed weet wat zij aanmoet met haar leven. Zij is diep religieus en keert terug naar nonnen waar zij les van heeft gehad als jong meisje, de enige plek waar zij ooit gelukkig was. Deze adviseren haar om de woestijn in te gaan. Daar, in alle eenzaamheid, zal zij vast nader tot God komen wordt het duidelijk wat haar doel verder moet zijn. 

Ondertussen krijgt een klooster in Noord Afrika bezoek van Kapitein de Trevignac (Marshal) van het Franse Leger. De Abt ontvangt hem hartelijk en schept op over de lokale likeur Le Garnine. Deze wordt alleen gebrouwen door een Monnik, die het recept pas deelt op zijn sterfbed. Wanneer de Kapitein deze Monnik Antoine wil spreken, blijkt dat hij het klooster verlaten heeft. De Abt pakt dit nog redelijk flegmatiek op en hoopt dat de Monnik door invloed van God zijn weg terug zal vinden naar het juiste pad. 

In de trein naar het stadje van Ben Mora ontmoet Domini Enfilden een wat verlegen jongeman, Boris Androvsky. later redt hij haar van een opstootje. Boris begeleid Domini veilig naar buiten en terug naar haar kamer. Daar blijkt hij in hetzelfde hotel te logeren als zijzelf. Domini maakt ook kennis met Graaf Fedinand Canteoni (Rathbone), die wel geïnteresseerd is in deze mooie dame. Hij leeft half in de woestijn en vertelt haar hoe mooi deze Garden of Allah kan zijn.

Ondertussen doet ook een Zand Waarzegger (Carradine) voorspellingen dat Domini haar geluk zal vinden in de woestijn, maar dat haar reis slecht af zal lopen. 

Domini en Boris worden verliefd en trouwen snel. Hun wittebroodsweken brengen zij door in de woestijn. Daar treffen zij ook Kapitein de Trevignac. Hij herkent de likeur die Boris serveert en confronteert Boris alleen met zijn verbroken beloften. Kapitein de Trevignac vertrekt boos en informeert Graaf Canteoni, die ook op Boris komt inpraten. Ondertussen krijgt Domini door dat er iets speelt uit het verleden van haar nieuwe man. 

Boris bekent alles aan zijn vrouw, hij wil met haar verder, ondanks het schuldgevoelens. Maar Domini vindt de geloften aan God en de kloosterorde even belangrijk als zijn huwelijksgeloften. En die huwelijksgeloften heeft hij later afgelegd. Er zit niets anders op dan terug te keren naar het klooster en weer als monnik te gaan leven. 

 Conclusie

Deze film was het net niet. Wat gek was, er zaten verschillende goede acteurs in uit die tijd. Dietrich, Boyer, Rathbone en Carradine kunnen niet zoveel verkeerd doen. De muziek en de beelden waren prachtig. Maar ergens kwam het toch niet lekker samen. 

Dietrich moest een overkomen als jong, onschuldig, gelovig en zeer gepassioneerd. Maar ze kwam toch te oud en te werelds over, waardoor haar conflict tussen haar eigen wensen en de hemelse wetten, die zij ook na wil leven, niet lekker uit de verf kwam. Ze was 35 ten tijde van de film, waarschijnlijk toch iets te oud. En ook de verschillende zeer moderne en stadse outfits die ze droeg in de binnenlanden van Algerije droegen niet bij aan het beeld van een beschut opgegroeide jongedame. 

Boyer was ook iets te beschaafd en gepolijst om overtuigend een eveneens beschut opgegroeide monnik te kunnen zijn. Bovendien was zijn acteerwerk eerder bloedeloos en houterig dan verlegen en onwerelds, waar ze kennelijk voor wilden gaan. De bedoeling was dat hij werd overvallen door de openlijke sensualiteit van het Algerijnse leven, en zijn gevoelens voor Domini. Maar het kwam over alsof hij ziekelijk was. 

Verder is het verhaal ook niet geheel geloofwaardig. Het is overduidelijk dat Boris iets te verbergen heeft over zijn verleden. Ik was daar toch even dieper ingedoken, voor ik op stel en sprong met zo iemand zou trouwen. 

Zelfs filmposters liegen, 
er is geen dreigende woestijnprins.

De film deed me wel erg denken aan de andere woestijn-romance, die ook verfilmd is, The Sheik. Hier was gelukkig geen sprake van geweld, seksueel misbruik of andere enge zaken. Maar veel racisme zat er toch nog wel in. Het "Arabisch" dat gesproken wordt is niet meer dan gebrabbel en het is duidelijk dat wanneer je in Algerije buiten de invloed van de blanke mensen komt, het verderf meteen om zich heen grijpt. De Arabieren zijn verstandelijk beperkt (Hadj, Brandon), lichamelijk gemankeerd (Caradine, onder andere) of seksueel losbandig. Het is het beste voor goede, blanke mensen om zich daar zover als mogelijk van te houden. 

De film is best aardig om naar te kijken en met vijf kwartier duurt het ook niet lang. Maar de film is geen hoogvlieger. Kijk dit alleen als je geïnteresseerd bent in het complete oeuvre van Dietrich, Boyer of Rathbone, of in imposante filmmuziek.

Dag van de Triffids

Ik heb weer een klassieker uit de bieb kunnen krijgen, dit keer Day of the Triffids (1951) van John Wyndham. Dit is een Science Fiction Horror boek dat meerdere keren verfilmd is en een flinke culturele impact heeft gehad. Hoog tijd om eens op mijn leeslijst te zetten natuurlijk. 

Spoilers

Het verhaal volgt Bill Masen, die wakker wordt in een ziekenhuis, na een oogoperatie. Er is echter niemand om hem te helpen, geen verpleegkundigen, geen artsen. En ook het verkeer van de stad is akelig stil. 

Bill lag in het ziekenhuis vanwege een verwonding veroorzaakt door een Triffid, een nieuw soort plant, met een gifstekel. Omdat de planten ook een winstgevende plantaardige olie afgeven, worden zij in grote akkers gekweekt en Bill was betrokken bij de kweek en veredeling van deze planten. 

Door een regen van meteoren is iedereen die naar de meteoren heeft gekeken blind geworden. Een enkeling als Bill was gedwongen om binnen te blijven en kan nog zien. Al snel wordt duidelijk dat de samenleving zoals we de kenden volledig is ingestort. Er zijn te weinig zienden over, die kunnen zorgen voor de blinden. Bovendien blijken de Triffids ineens ook een stuk agressiever en intelligenter dan eerder gedacht, nu zij niet langer vroegtijdig worden geoogst. 

Bill wordt een speelbal van verschillende groepen zienden. Sommigen willen een kolonie starten, buiten Londen, waar zij opnieuw zullen moeten leren te leven van het land. Anderen willen wachten op redding door Amerikanen. Bill wordt ondertussen verliefd op Josella, maar raakt haar kwijt. Hij onderneemt een zoektocht door post-apocalyptisch Groot Brittannië om haar weer terug te vinden. 

Uiteindelijk settelt Bill met Josella en hun kinderen, samen met een groep andere overlevers over op het eiland Wight. Daar kunnen zij eenvoudig nieuwe zaailingen van de Triffids uitroeien en zijn zij met een voldoende grote groep om weer een succesvolle samenleving op te bouwen. 

Conclusie

Verdikkie, maar dit is een grimmig boek. Eerst wordt iedereen blind. Daarna gaan de meeste blinden dood aan allerlei ongelukken, wanhoop en even later een onduidelijke, besmettelijke ziekte. Alleen de mensen die nog kunnen zien blijven over, en hun overlevingskansen staan ook nog ernstig onder druk wegens de Triffids, de uitdaging van overleven en de wanhoop. 

De overlevenden die het wel lijken te redden vallen ook nog eens in twee kampen uiteen, een fascistisch, feodaal kamp dat met slavenarbeid van de overlevende blinden een nieuwe beschaving wil bouwen en een wat democratischer kamp, dat wel polygamie eist, om bij zoveel mogelijk blinde vrouwen kinderen te verwekken (aangezien het niet om een ziekte gaat, zullen de kinderen gewoon kunnen zien). 

En er zijn hints her en der dat de mensheid dit allemaal over zichzelf heeft afgeroepen. Eerst door de Triffids te creëren, daarna door een enge ziekte als biowapen in een sataliet om de aarde te laten draaien. Als dat misgaat, dalen de ziektekiemen op aarde neer en veroorzaken eerst blindheid en daarna een dodelijke ziekte. 

Geen wonder dat dit een klassieker is geworden. En verdorie wat waren mensen bang in de jaren vijftig. Uit deze zelfde periode zijn ook Invaders from Mars, waarbij mensen onder invloed komen van buitenaardse wezen en The Body Snatchers, waarbij buitenaardse wezens ook mensen overnemen. Er was duidelijk een angst dat de hegemonie van de westerse samenleving ten onder zou gaan en overgenomen zou worden door eenvormige planten, zonder individuele identiteit of creativiteit. 

A Doll's House

De kinderen gaan weer naar school en op dinsdagen heb ik dan weer tijd om films te kijken. Dit keer was het A Doll's House (1973) van Patrick Garland en met Anthony Hopkins (A Bridge too Far, Westworld) en Claire Bloom (Brideshead Revisited) in de belangrijkste rollen. Verder zien we ook nog Denholm Elliot (A Bridge too Far) in een bijrol. 

A Doll's House is gebaseerd op een toneelstuk van Noorse schrijver Henrik Ibsen, uit 1879. Het verhaal spreekt aan en is meerdere keren verfilmd voor bioscoop en televsie. 

Spoilers

Het verhaal volgt Nora (Bloom) en Thorvald Helmer (Hopkins), die zich voorbereiden op kerstmis. Nora geeft veel geld uit en gedraagt zich als een klein meisje, waardoor Thorvald zich een echte vent kant voelen, die leiding geeft aan zijn huishouden. 

Die dag komen er verschillende mensen op bezoek in huize Helmer, die wat meer licht schijnen op het huwelijk tussen Nora en Thorvald. Nora vertelt haar vriendin Kristine dat Thorvald lang geleden erg ziek was. Om hem te kunnen laten behandelen heeft Nora toen de handtekening van haar gestorven vader vervalsd om een lening te kunnen afsluiten om Thorvalds behandeling te kunnen betalen (vrouwen mochten niet zelfstandig beslissen over geldzaken). Nu geeft zij al haar huishoudgeld uit om de lening terug te kunnen betalen. Zij probeert op allerlei andere manieren te sparen van haar huishoudgeld om de lening af te kunnen betalen en geeft helemaal niet zoveel geld uit als Thorvald denkt. 

Maar de andere bezoeker is Krogstad (Elliot), een medewerker van de bank, waar Thorvald werkt. Hij weet dat de handtekening van de vader van Nora vervalsd is. En nu wordt hij door Thorvald ontslagen! Hij zet Nora onder druk om te zorgen dat hij niet ontslagen wordt. Als Nora dat probeert bij Thorvald, gaat hij daar niet in mee. Hij weet dat Krogstad gefraudeerd heeft in het verleden. 

De volgende dag komt Krogstad terug. Hij is inmiddels ontslagen en zegt nu tegen Nora dat hij Thorvald direct gaat benaderen, met de informatie over Nora's illegale handel en wandel. Nora smeekt hem om dat niet te doen, maar het is al te laat. De brief ligt al in een afgesloten brievenbus van Thorvald. Nora vraagt haar vriendin Kristine om nog invloed uit te oefenen op Krogstad, terwijl Nora probeert om Thorvald weg te houden bij zijn werk. 

Het heeft allemaal geen zin natuurlijk, Thorvald leest de brief van Krogstad over Nora en hij wordt woest op Nora. Zij is een immorele en criminele vrouw en zijn leven ligt nu ook in gruzelementen! Hun huwelijk is over!

Dan komt er een nieuwe brief van Krogstad. Hierin geeft hij alle papieren waarmee hij Nora heeft kunnen chanteren terug, als gevolg van het pleidooi van Kristine. Thorvald grist deze brief voor Nora uit haar handen en is nu volledig opgelucht. Er is geen bewijs meer. En hij kan zijn positie als goedwillend hoofd van het huishouden weer innemen. En Nora is niet meer dan een dom wichtje, dat domme dingen heeft gedaan. Gelukkig maar dat Nora een sterke man heeft, anders zou ze nog eens diep in de problemen komen! Ze had geen idee van de consequenties van haar daden. 

Dat laatste schiet Nora in het verkeerde keelgat. Ze wist heel goed dat ze een criminele daad begin door handtekeningen te vervalssen om het leven van haar man te redden. Ze wist ook heel goed dat ze de lening af moest betalen, daar heeft ze jaren voor krom gelegen. Ze heeft ook geprobeerd om Krogstad van zijn plannen af te te houden en ze overwoog zelfs zelfmoord om haar man voor de schande te behoeden, als de chantage van Krogstad uit zou komen. 

Nora realiseert zich dat zij niets meer was dan een popje, eerst voor haar vader, nu voor Thorvald. Ze verlaat Thorvald, haar kinderen en haar huis en gaat op zoek naar zichzelf. 

Conclusie

De film laat duidelijk zien dat het eigenlijk een toneelstuk is geweest. Er zijn weinig karakters en sets waar het verhaal zich afspeelt, wat bijdraagt aan de beklemmende sfeer. 

En de sfeer is ontzettend beklemmend. Nora kan helemaal niks! Ze kan geen enkele economische beslissing nemen en haar hele leven lang wordt alles voor haar besloten door de mannen om haar heen. Eerst haar vader, dan haar man en dan ook nog Krogstad die haar chanteert. En lange tijd denkt zij dat met name Thorvald haar desondanks toch waardeert om alles wat ze doet. Maar als na de ontwikkelingen in het verhaal blijkt dat dat niet het geval is, moet ze een paar harde conclusies trekken. 

Voor een verhaal uit 1879 (en een verfilming uit 1973) is dit een radicaal feministisch perspectief natuurlijk. Nora realiseert zich hoe haar huwelijk werkelijk in elkaar zit en besluit te vertrekken om aan diepe introspectie te doen over haarzelf en haar positie in de samenleving. Hiervoor geeft zij een redelijk comfortabel leven en haar kinderen op. 

Ondanks de maatschappelijke boodschap vond ik de film verder maar matig. Het verhaal kwam maar heel langzaam op gang. Het is natuurlijk een toneelstuk en in de jaren '70 waren films ook wat langzamer. Maar hier duurt het wel allemaal wel erg lang. En verder moet elke emotie en gedachte ook wel erg uitgelicht worden. 

Desondanks, een interessante film om eens te zien met een piepjonge Hopkins en een beklemmend thema over de onderdrukking van vrouwen. 

Inzaaien

Het is inmiddels lente. Ik heb al mest in de grond gespit, ik heb al boontjes en erwtjes ingezaaid, maar nu is het dan tijd om de kasjes weer tevoorschijn te halen en binnenshuis de wat kwetsbaardere plantjes op te starten. 

Eerder dit jaar heb ik natuurlijk al een bestelling plantjes binnengekregen. En van vorig jaar heb ik ook nog zaadjes over. Dus deze morgen heb ik me in de tuin even boos gemaakt en een paar trays gemaakt met zaadjes in potjes. Ik heb weer Pompoen, Courgette en Luffa gezaaid. Dit keer ook wat broccoli en stokroos. 

In mijn voortuin staat een mooie zwarte stokroos en deze heeft vorig jaar veel bloemen gehad, die ook netjes in het zaad schoten. Dus die heb ik ook geoogst en nu weer in potjes gezaaid. Hopelijk kan ik mijn stokroos zo vermeerderen en heb ik meer mooie zwarte bloemen dit jaar. 

En dan is het nu maar afwachten hoeveel er op komt. Het mag allemaal pas na de Ijsheiligen naar buiten natuurlijk. Dus eerst mogen zij nog even groeien in de vensterbank. In deze tijd kijk ik de plantjes dan altijd uit de grond, terwijl ik best weet dat het wel een dag of 10 kan duren voor ik de eerste blaadjes zie. 

En nu maar hopen op een goede oogst voor dit jaar. 

The Sun Also Rises

Met al dat thuiswerken heb ik wel heel veel tijd over om te lezen. En ik verslind de ene klassieker na de andere. Dit keer was het tijd voor deprimerend drama. Ik las The Sun Also Rises (1926) van Ernest Hemingway. 

Ernest Hemingway was een echte mannen-man die een hele rits boeken heeft geschreven over zijn ervaringen in WOI en WOII en tijdens de Spaanse Burgeroorlog. Verder was hij meerdere keren getrouwd, versierde alles wat los en vast zat, had een drankprobleem en ernstige problemen met zijn mentale gezondheid. En dat is allemaal in dit boek ook wel terug te zien. 

Spoilers

Het boek beschrijft de avonturen van een groepje buitenlanders in Parijs, Amerikanen, Britten en Schotten. Ze hebben allemaal WOI meegemaakt en zijn getekend door hun ervaringen. Ze brengen hun dagen door met drinken in het Parijse nachtleven en onderling kibbelen.

De hoofdpersoon is Jake Barnes. Hij is impotent geraakt, als gevolg van een verwonding opgelopen in WOI. Hij is hevig verliefd op de gescheiden Lady Brett Ashley. Brett vindt Jake ook leuk, maar heeft veel behoefte aan seks, wat Jake haar niet kan geven. Dus zij zoekt haar heil elders. 

De promiscue activiteiten van Brett zetten de verhoudingen in de vriendengroep op scherp en de verschillende vrienden gaan hun weegs. Later zullen ze elkaar weer treffen in Pamplona, op tijd voor de feesten van San Fermin. Jake reist vooruit en gaat vissen met een vriend in Burguete. In het vredige Spaanse landschap komt hij een beetje tot rust. Brett heeft eerst een affaire met Robert Cohn, maar voegt zich daarna toch bij haar verloofde, Michael Campbell. 

Uiteindelijk komt iedereen samen in Pamplona. De aanwezige spanningen worden verergerd door alle drank (mijn god, wat drinkt iedereen veel), door het feit dat iedereen in hetzelfde hotel verblijft en dat Robert niet kan accepteren dat hij door Brett aan de kant is geschoven en dat zij verder wil met Michael. Terwijl de mannen ruziën, valt het oog van Brett op Pedro Romero, een piepjonge, getalenteerde torero. 

Na de feesten van San Fermin gaat iedereen weer zijns weegs. Jake blijft nog een tijdje in San Sebastian, Brett gaat met Pedro Romero naar Madrid en de rest keert terug naar Frankrijk. Als Jake op het punt staat ook naar Frankrijk terug te keren, krijgt hij bericht van Brett. Ze is in Madrid en zit in de problemen. Pedro is weg en haar geld is ook op. Jake haalt haar op en brengt haar terug naar Parijs.

Conclusie

Geen wonder dat dit boek insloeg als een bom. Ondanks de zeer onderkoelde stijl van Hemingway, spat het drama en dysfunctie van het papier af. Iedereen is alcoholist en probeert iets anders te verdrinken. Jake zijn oorlogservaringen en het feit dat hij niet langer seksueel actief kan zijn. Brett probeert haar slechte huwelijken te vergeten. En de andere mannen hebben ook zo hun problemen met oorlogstrauma, slechte relaties en discriminatie. Verder is Jake zo een beetje de enige die werk heeft en daarmee een redelijk regelmatig inkomen. De rest leeft van het familiefortuin of maakt overal schulden (er is een reden dat ze zoveel rondreizen). 

Maar dit boek gaat niet alleen over een paar uitgebluste oorlogsveteranen, de personages staan ook symbool voor de toestand van de wereld en omwentelingen die volgenden op WOI. Jake en zijn verwondingen staan symbool voor een generatie van mannen die diep getraumatiseerd de oorlog uitkwamen en hun draai niet konden vinden in een nieuwe wereld. Deze nieuwe wereld zat niet te wachten op hun oude normen en waarden. De vrouwen hadden het zelfs in hun hoofd gehaald om een seksuele bevrijding na te streven, door middel van echtscheidingen en het aangaan van verschillende (korte) relaties. Daar heeft Jake geen plaats meer. Zijn gevoelens voor Brett (hoewel wederkerig) leiden dan ook tot niets. 

De andere mannen in de kring van Jake zijn er niet veel beter aan toe. Ze teren op erfenissen en leningen en dragen zelf niets meer bij aan de samenleving. Ze zijn allemaal hard op weg om een afgrond in te storten. 

De enige man die echt nog iets voorstelt, is Pedro Romero, die op regelmatige basis zijn krachten meet met woeste stieren in de Arena van Pamplona. Hij heeft zijn lichaam perfect onder controle, meet zijn krachten met een woeste stier en overwint alle tegenslag. Maar ook hij is nauwelijks bestand tegen de corruptie van de moderne tijd, wanneer hij zich laat verleiden door Brett en zijn carierre in gevaar brengt. 

Hoe meer je leest, hoe meer lagen er in zitten. Voor een vrij kort verhaal kun je erg diep gaan. Zeker een aanrader.    

Twaalf aapjes

Via Netflix kon ik onlangs Twelve Monkeys (1995) van Terry Gilliam (The Fisher King, Monty Python and the Holy Grail) zien. Ik herinner me deze film nog uit de tijd dat hij net uit was (een eeuwigheid geleden) en hoeveel indruk deze toen op mij maakte. De hoofdrollen zijn voor Bruce Willis (Pulp Fiction, The Expendables), Madeleine Stowe en Brad Pitt (Interview with the Vampire). Verder zien we ook nog Christopher Plummer (Knives Out, The Scarlet and the Black) en Simon Jones (Brideshead Revisted) in kleinere rollen. 

Spoilers

James Cole (Willis) is 2035 één van de weinige overlevenden van de teloorgang van de menselijke beschaving als gevolg van een enorme virusuitbraak (Hallo, Corona!). Hij vindt aanwijzingen dat de organisatie The Army of the Twelve Monkeys verantwoordelijk was voor de uitbraak van het virus. 

Zijn superieuren besluiten om hem terug te sturen in de tijd, naar 1996, vlak voor de uitbraak van het virus. Maar er gaat iets mis, James komt terecht in 1990. Met zijn geraaskal over een leger van apen en een virus wordt hij al snel gezien als krankzinnig en hij wordt voor zijn eigen veiligheid opgenomen. Dan maakt hij kennis met psychiater Kathryn O'Reilly (Stowe) en mede - geesteszieke Jeffrey Goines (Pitt). 

Deze missie leidt tot niets en James wordt teruggehaald naar zijn eigen tijd. Nadat hij verslag heeft uitgebracht, wordt hij opnieuw naar het verleden gezonden. Hij komt terecht in 1996. Hij ontvoert Dr. Reilly en reist met haar naar Philadelphia, waar de virusuitbraak zal starten. Weer komt hij Jeffrey Goines tegen. Zijn vader Leland Goines (Plummer) is farmaceut en ontwikkelt virussen en medicatie. Kennelijk is er een connectie tussen The Army of the Twelve Monkeys en de uitbraak. 

James wordt weer teruggehaald door de missieleiders in 2035 en ze zenden hem weer terug naar 1996, maar nu rond kerstmis. Hij ontmoet Kathryn weer. Zij realiseren zich dat de Army of the Twelve Monkeys een protestgroep is, die niets met het virus te maken hebben. James en Kathryn willen naar de Keys vluchten, om de virusuitbraak voor te blijven. 

Maar dan zien zij een medewerker van Leland Goines op het vliegveld. Hij zal een lange reis maken, langs alle steden, waar een uitbraak zal zijn. Hij is het, die het virus verspreid. In een laatste wanhoopsdaad proberen zij de medewerker tegen te houden. Maar ze worden door de vliegveldbeveiliging tegengehouden. 

Conclusie 

Dit is een hele complexe film! En het favoriete thema van Terry Gilliam, de dunne grens tussen waanzin en gezondheid, komt weer scherp naar voren. Het blijft lange tijd onduidelijk of James Cole nou werkelijk een tijdreiziger is of dat hij krankzinnig is en de dystopische toekomst van 2035 als een soort escape heeft bedacht, om zich te onttrekken aan zijn even beroerde leven in 1990 in een gesticht. Er zijn wel heel erg veel paralellen tussen zijn situatie in 2035 en in het gesticht in 1990. Verzint hij alles?

 

En net als in The Fisher King is ook hier de huidige tijd een behoorlijke dystopische omgeving. Zowel in 1990 als in 1996 zorgen we bijzonder slecht voor onze geesteszieken en onze armen. De straten liggen vol met mensen, die duidelijk een beperking hebben. En in de psychiatrisch ziekenhuizen is het niet veel beter. Er zijn te veel patiënten, te weinig hulpverleners en te weinig mensen worden beter. 

En de consequenties van tijdreizen worden ook goed in beeld gebracht. James Cole reist heen en weer in de tijd. Hij heeft de grootste moeite om mensen te vertellen waar hij mee bezig is. Ze kunnen niet accepteren dat hij uit een andere tijd komt. En hij kan niet goed onder woorden brengen wat er gaande is. Daar komt bij dat hij met opeenvolgende tijdreizen zelf ook de draad kwijt begint te raken van wat er gaande is. Reist hij door de tijd? In welke tijd verkeert hij? Wat moet hij daar doen en waarom ook al weer?

Bovendien wordt in de loop der tijd (Ha!) pijnlijk duidelijk dat James niets kan veranderen aan de gebeurtenissen. Het is namelijk allemaal al gebeurd. Er kan niets veranderd worden aan wat hij ziet. En die realisatie zit hem ook steeds meer dwars. 

Al met al een zeer intrigerende film. Bekijk het vooral. 

Pendragon XCI - Chaos: "You called?"

Met twee spelers die niet mee konden doen, speelden we dit keer met alleen Ridder Benno en Vrouwe Edna. Zonder de rustgevende invloed van een Ridder uit Broughton ben ik bang, dat dit alleen maar tot chaos in de campagne kan leiden. 

Pendragon pagina

Geschiedenis van Logres
Benno van Steeple Langford
Brent van Dinton (afwezig)
Edna van Burcombe
Romulus Livius van Broughton (afwezig)

Herfst 546, Het Graalkasteel

Vrouwe Edna is voor het eerst in het Graalkasteel en maakt daar een Graal ceremonie mee (net als Benno dat eerder heeft gehad in 539). Er is een processie van een jongen die een speer draagt, waar steeds bloed vanaf druipt. Hij wordt gevolgd door twee jongens die elk een tienarmige kandelaar dragen. En daar achter komt weer een maagd met een kussentje en dan een maagd met een schaal. Vrouwe Edna denkt dat dit de Ketel der Inspiratie van Ceridwen is. Door deze ervaring is zij zo van haar stuk, dat zij geen woord uit kan brengen (religion succes). 

Winter 547, Old Sarum

De hele winter lang heeft Sir Bohort de Jongere, Prins van Bretagne overal verteld dat hij een jongen heeft gezien, die het evenbeeld is van zijn neeft Sir Lancelot du Lac, Galahad, zoon van Elaine van het Graalkasteel. Dit creëert een storm aan roddels. Sir Lancelot lijkt altijd zo perfect volgens de regels van het Hof der Liefde te leven. Heeft hij dan toch aan de verleiding toegegeven en heeft een bastaard verwekt? Maar hoe zit het dan met alle gedichten die hij heeft opgedragen aan de Hoge Koningin? 

Sir Benno heeft al eens eerder aangegeven niet al te veel te geven om het Hof der Liefde (in 537, aan de vooravond van het huwelijk tussen Sir Tristan en Ysolde van Cornouailles). Vrouwe Edna weet nauwelijks wie al deze mensen zijn en geeft bovendien toch niet veel om een huwelijk. Iedereen moet vooral doen waar hij of zij zin in heeft. 

Wel horen Sir Benno en Vrouwe Edna dat dit jaar Vrouwe Elaine, Prinses van het Graalkasteel en moeder van Galahad, een bezoek zal brengen aan Camelot. Sir Benno is natuurlijk een ridder van de Ronde Tafel. Dus hij zal zodra het weer het toelaat, zeker naar Camelot vertrekken om dit te zien. Vrouwe Edna denkt dat dit een uitgelezen kans op een hoop drama is, daarbij wil ze op de voorste rij zitten! 

Sir Lancelot du Lac

Sir Bohort de Ganis
De Jongere

Lente 547, Camelot

De echte activiteiten en drukte van de zomer zijn nog niet begonnen, maar de belangrijkste adviseurs en familieleden van Hoge Koning Arthur zijn al naar Camelot gekomen. Wanneer Elaine van het Graalkasteel arriveert, wordt zij met alle egards ontvangen door Hoge Koning Arthur. Elaine heeft de jongeman mee die Sir Benno en Vrouwe Edna vorig jaar ook al zagen. Hij lijkt inderdaad op Lancelot. Lancelot kijkt nauwelijks naar Vrouwe Elaine, wat haar kennelijk verdriet doet (Awareness succes). 

Na afloop van een formeel diner om Vrouwe Elaine en haar zoon Galahad aan het hof te verwelkomen, nemen Sir Benno en Vrouwe Edna haar op sleeptouw, om daar haar de wonderen van Camelot te laten zien. Vorig jaar deed zij tenslotte hetzelfde voor hen. Sir Benno en Vrouwe Edna laten de Ronde Tafel zitten, met de zetels voor alle ridders. Ook de Siege Perilous wordt haar getoond. Vrouwe Elaine is gepast onder de indruk. Maar zij blijft verdrietig. 

Vrouwe Edna probeert haar wat op te vrolijken. Zij vertelt over haar ervaringen in de mensenwereld en hun gekke beloften van eeuwige trouw. Vrouwe Elaine kikkert enigszins op, maar zegt dat een gedane, maar niet nagekomen belofte soms zwaar kan wegen. Sir Benno en Vrouwe Edna begrijpen dat zij op Lancelot doelt, die haar een jaar of dertien geleden heeft laten zitten, met een zoontje op komst. Sir Benno vermoedt moeilijkheden, maar Vrouwe Edna heeft geen weet van de affaire tussen Lancelot en haar tante Hoge Koningin Ysolde. 

Die avond slapen Sir Benno en Vrouwe Edna ieder in hun eigen bed. In de avond worden zij wakker van stemmen op de gang (Energetic Succes). Vrouwe Edna denkt dat er een ridder naar haar op zoek is (Recognize fail, Proud succes). Zij doet haar deur open en ziet dan dat Sir Lancelot de kamer van Vrouwe Elaine binnengaat. Ze is enigszins teleurgesteld dat er geen bezoek is voor haar, maar is blij dat haar vriendin wat succes in de liefde lijkt te boeken. Sir Benno weet wel heel zeker dat dit niets met hem te maken heeft en draait zich nog eens om (Hij is getrouwd en is Chaste, Moderate, Temperate en Generous).

Net als iedereen weer ligt te slapen (of tenminste stil is), zijn er weer stemmen te horen in de gang. Dit keer is het een boze vrouwenstem, die staat te schelden op iemand anders. Sir Benno en Vrouwe Edna rennen de gang op. Zij zien een woedende Ysolde voor de kamer van Vrouwe Elaine staan. Ze is Sir Lancelot aan het uitmaken voor een ontrouwe ridder. Sir Lancelot staat in zijn nachthemd in de deuropening en lijkt enorm in verwarring. Vrouwe Elaine is niet te zien. 

Sir Benno en Vrouwe Edna schrikken enorm. De Hoge Koningin mag niet aangetroffen worden in de gastenverblijven, scheldend als een viswijf en ruziënd om de affecties van een man die niet de hare is. Dit kan ernstige politieke gevolgen hebben! Als iemand een affaire heeft met de Koningin, komt de regering van Arthur meteen onder druk te staan. Bovendien is Elaine de Prinses van een vreemde mogendheid!

Vrouwe Edna denkt snel na en gooit een glamour van een slonzige keukenmeid over de Koningin heen. Nieuwsgierige blikken zullen een keukenmeid zien. Ook genant, maar niet zo genant als een kijvende Koningin. Als andere gasten de deuren opendoen, zien zij hoe Sir Benno een hysterische keukenmeid terugbrengt naar haar eigen slaapvertrekken. 

Ondertussen heeft de scheldkanonnade van Vrouwe Ysolde een verschrikkelijke emotionele schok teweeggebracht bij Sir Lancelot. Krankzinnig van verdriet springt hij in zijn nachthemd uit het raam en verdwijnt in de nacht. 

De volgende morgen vertrekt een beledigde en verdrietige Vrouwe Elaine meteen. Een huwelijk tussen haar en Lancelot zal er waarschijnlijk nooit inzitten. Hoge Koning Arthur is van streek. Dit kan allerlei diplomatieke consequenties hebben. En niemand wil hem vertellen wat precies het probleem is met Vrouwe Elaine. 

Vrouwe Edna probeert de zaken ook te kalmeren, door uit te leggen dat Lancelot jaren geleden eens betoverd is, door een wrede tovenares, Vrouwe Brisen. De restanten daarvan spelen soms nog op. Vandaar dat hij zich vervoegde in de kamer van Vrouwe Elaine. Hoge Koningin Ysolde interesseert dit allemaal niets. Als Lancelot echt van haar zou houden, zou zo een toverspreuk niets uitmaken. 

Ondertussen begint Mordred ook meteen te stoken. Sir Lancelot is toch zo een perfecte ridder? Maar hij verwekt kennelijk links en rechts bastaardjes. Bovendien, hij was toch zo verliefd op de Hoge Koningin? Hij schreef toch allemaal gedichten voor haar? En wat betekent dat nu? Vrouwe Edna ziet het gevaar voor haar tante en probeert deze roddels meteen de neutraliseren, door de aanwezigheid van de "keukenmeid" te blijven benadrukken. Lancelot wordt kennelijk makkelijk verliefd, op alles behalve de Hoge Koningin!

Ondertussen geeft het vertrek van Lancelot wel meteen verdere problemen. Zo regeert hij al jarenlang over The Joyous Garde in het noorden van Brittannië. Daar regeert hij ook over een groep Saksen, neven van de Saksen in Kent. Ida, een bijzonder ambitieus exemplaar, roept zichzelf meteen uit de tot Cynning van Nohaut en bouwt een fort. 

Ida van Nohaut,
Zoon van Ossa van Kent, 
Zoon van Octa van Kent, 
Zoon van Hengest van de Saksen

Midzomer, 547

Vrouwe Edna gaat met midzomer naar een heilig bos, in de buurt van Camelot. Op deze heilige dag zijn haar krachten sterker. Zij probeert daar met magie Sir Lancelot terug te vinden. Een visioen komt tot haar. Sir Lancelot zwerft als een waanzinnige door Brittannië. Hij lijkt in de Wastelands te zijn. Een gevaarlijke plek, zelfs voor competente ridders. Hoe zal het Lancelot vergaan? Hij lijkt naar het Graal Kasteel te trekken. 

Cyrano de Bergerac

Afgelopen weekeinde was het weer tijd voor een mooie film. En deze sprak direct tot het romantische, dertienjarige meisje dat nog steeds in mij leeft (al ligt die tijd alweer 30 jaar achter me). Het gaat om de film Cyrano de Bergerac (1950) van Michael Gordon en met José Ferrer (Dune), Mala Powers en William Prince in de belangrijkste rollen. 

Cyrano de Bergerac begon als een toneelstuk van Edmond Rostand uit 1897, gebaseerd op het leven van Cyrano de Bergerac (1619 - 1655). Dit toneelstuk was indertijd een enorme hit en is meerdere keren verfilmd (in 1925, 1945, 1950, 1987 en 1990). Een populair verhaal dus.  

Spoilers

De film begint in een theater, waar een paar toneelspelers proberen een toneelstuk te spelen, maar ze worden de hele tijd belachelijk gemaakt door Cyrano de Bergerac (Ferrer), een legerleider en dichter met een enorme neus. Dit leidt tot een duel met een andere aanwezige gast. Na afloop wordt Cyrano gewaarschuwd dat hij met zijn scherpe tong links en rechts vijanden maakt, dat kan alleen maar slecht aflopen. 
Cyrano had zichzelf niet in de hand, omdat zijn uitdager flirtte met Roxanne (Powers), het nichtje van Cyrano en het object van zijn affectie. Dan blijkt ook dat Cyrano, ondanks al zijn praatjes, eigenlijk diep onzeker is, vanwege zijn enorme neus. Hij zal nooit liefde kennen, zeker niet van een vrouw als Roxanne (Snif snif). 
Maar door vriend Le Bret (Carnovsky) wordt hij aangemoedigd om toch werk te maken van Roxanne. Hij heeft meer te bieden dan alleen een lelijke neus. En dan vraagt Roxanne nog om een afspraakje ook! Cyrano is in de wolken. 

Dan vraagt Ragueneau (Corrigan) om hulp. Hij durft niet alleen naar huis, vanwege een geschil met een edelman, die nu zijn manschappen heeft ingezet om Ragueneau aan te vallen op weg naar huis. Ragueneau is ook de uitbater van de banketbakkerij waar Cyrano heeft afgesproken met Roxanne. Een date staat op het spel! De mannen worden inderdaad aangevallen op weg naar huis, maar Cyrano is zo een goede zwaardvechter, dat hij iedereen overhoop steekt. 
De volgende dag heeft Cyrano dan zijn afspraakje met Roxanne en hij is bloednerveus. Maar Roxanne heeft dat allemaal niet door. Zij wilde Cyrano juist spreken omdat zij zo verliefd is. En terwijl Roxanne eromheen draait, denkt Cyrano dat zij verliefd is op hem! Maar nee, ze is verliefd op Christian (Prince), een junior lid van de legereenheid waar Cyrano ook deel van uitmaakt. Een diep gekwetste Cyrano belooft dat hij een oogje op Christian zal houden (Snif snif). 

Christian blijkt nog best een geschikte knul te zijn, die ook die verliefd is op Roxanne. Maar Christian is ook onzeker. Hij heeft dan zijn uiterlijk wel mee, maar hij heeft lang niet zoveel humor en een scherpe tong als Cyrano. En dat terwijl Roxanne alleen valt op mannen die woorden naar hun hand kunnen zetten. Kan Cyrano hem niet wat tips geven over wat je tegen een vrouw van de wereld als Roxanne moet zeggen? Een gekwelde Cyrano zegt toe, om Roxanne gelukkig te maken (Snif snif). 

Cyrano schrijft in naam van Christian liefdesbrieven aan Roxanna, waardoor zij helemaal verliefd wordt op Christian. Dat leidt tot een afspraakje, waarbij Christian natuurlijk niet uit zijn woorden kan komen. Gelukkig fluistert Cyrano hem van onder het balkon van alles in. En dat werkt, Christian krijgt zelfs een kus. Roxanne pakt door en trouwt met Christian (Snif, snif). 

Dan worden Cyrano en Christian naar Arras gestuurd en daar heeft het Franse leger het zwaar. Ze worden ernstig belaagd en leiden honger. Maar dan komt Roxanne met een hele hoop voedsel. Ze wilde graag haar man zien. Ze vertelt Christian hoezeer ze geniet van alle liefdesbrieven die ze van hem ontvangt, waar haalt hij de tijd vandaan, aan het front? Christian realiseert zich dat de brieven van de hand van Cyrano zijn. Roxanne is nu diep verliefd op de persoonlijkheid van Cyrano, maar denkt dat die huist in het lichaam van Christian. Dit is ook Christians eer te na. Als Roxanne eigenlijk van Cyrano houdt, dan horen zij twee samen te zijn (Snif, snif).

Christian zet Cyrano onder druk om te bekennen dat hij inderdaad al die liefdesbrieven schreef en elke dag zijn leven riskeerde om door de linies heen die brieven gepost te krijgen. Dan zet hij Cyrano ook onder druk om zijn liefde aan Roxanne te bekennen, zodat samen verder kunnen. Maar voor het zover kan komen, worden de soldaten weer aangevallen. Hierbij wordt Christian geraakt en even later sterft hij in de armen van Roxanne. Cyrano vertelt maar niet hoe het werkelijk zat (Snif, snif).  

Jaren later rouwt Roxanne nog steeds om Christian en zij woont in een klooster (maar is geen non geworden). Cyrano bezoekt haar trouw elke week, maar vertelt haar nooit over zijn gevoelens. Dan beledigt Cyrano op een dag de verkeerde edelman en wordt hij bruut overreden door een paard en wagen. Gewond ligt hij op straat. Hij wordt door zijn vrienden gevonden en moet bedrust houden, maar zijn afspraak met Roxanne is belangrijker en hij sleept zich erheen. Roxanne heeft totaal niet door dat Cyrano ernstig gewond is en op instorten staat (Snif, snif).

Roxanne laat Cyrano de laatste brief zien, die zijn van Christian kreeg. Cyrano leest hem zo aan haar voor, tot haar grote schrik. In de loop der jaren is de inkt volledig vervaagd, hoe kan hij weten wat er staat, tenzij hij die brief zelf geschreven heeft. En als Cyrano een brief geschreven heeft, heeft hij alle brieven geschreven (Snif, snif)?!

Terwijl Roxanne tot die conclusie komt, sterft Cyrano aan zijn verwondingen (Weeeeeh).

  

Conclusie

Whew, wat een film! Het was een emotionele rollercoaster voor mij. Alle drama, de onbeantwoorde liefdes, de onmogelijke driehoek! En de twee mannen waren beiden ook zeer ok. In romantische comedies of drama's is er vaak een False Romantic Lead, die eigenlijk een eikel is, zodat het acceptabel is dat de Echte Romantic Lead de vrouw inpikt. Maar in dit geval is Christian niet alleen knap, maar ook oprecht verliefd op Roxanne, alleen zo verlegen in het gezelschap van vrouwen dat hij geen zinnig woord uit kan brengen. Uiteindelijk is hij de enige die doorheeft dat Cyrano ook verliefd is op Roxanne en dat dit twee beter bij elkaar passen. Ook is hij bereid om een stapje terug te doen. Een Spaanse kogel maakt een einde aan zijn opoffering, maar hij wilde het wel. 

Al met al een film en een verhaal dat aan elkaar hangt van misverstanden en onuitgesproken verwachtingen. Als een van de drie spelers nou eens een keer vertelde wat hij/ zij op zijn/ haar hart had en als Roxanne nou eens een hint oppikte, die van grote hoogte gedropt wordt, dan was dit allemaal niet nodig geweest. 

Voor wat romantische catharsis, een grote aanrader.