Judah ben Hur

Het vele binnenzitten geeft me de kans om echt dikke pillen te lezen, zoals Ben Hur (1880) van Lew Wallace. Het boek was indertijd een enorme hit en is bewerkt tot een toneel stuk en meerdere films (in 1907, 1925, 1959 en 2016) en een serie. En onlangs kon ik het uit de bieb lenen, dus dat waren flink wat avondjes op de bank met een goed boek. 

 

Spoilers

Het verhaal is alweer uit 1880, meer dan 140 jaar oud. En het is al zo vaak verfilmd, het kan niet echt meer een verrassing zijn. De volledige titel van het boek is Ben Hur: A Tale of the Christ. Dat geeft meteen al aan dat we het verhaal van Judah Ben Hur en zijn familie niet moeten zien als alleen een verhaal over hen, maar ook als verhaal over Jezus Christus en zijn boodschap. En het verhaal van Jezus is ook nauw verbonden met dat van Judah Ben Hur.

Het boek begint dan ook met de drie wijzen, Balthasar, Melchior en Caspar, die allen komen uit een polytheïstische regio (Egypte, India en Griekenland). Allen zijn zij tot het geloof in één God gekomen en zij hebben een boodschap gekregen over de geboorte van een Koning die een nieuw koninkrijk zal stichten. Zij trekken naar Bethlehem, waar zij in een grot Maria en haar nieuwe kindje aantreffen. 

Dan stapt het verhaal over naar Judah Ben Hur, een zoon uit het huis van Hur, een rijke en vooraanstaande Joodse familie in Jeruzalem. Het Joodse volk zucht onder de Romeinse overheersing en de vriendschap tussen Judah en zijn jeugdvriend, de Romeinse Messala, staat ook onder druk. Wanneer dan een Romeinse hoogwaardigheidsbekleder, Valerius Gratus, gewond raakt door een dakpan die van het huis van de Hurs valt, heeft Messala een mooie aanleiding om zijn voormalige vriend en zijn familie in het gevang te gooien en de bezittingen van de rijke Hurs in te pikken. Judah wordt galeislaaf. Onderweg naar de galeien treft Judah een jonge Jezus, die hem te drinken geeft. 

Jarenlang vaart Judah rondop de galeien in de Middellandse Zee. Uiteindelijk weet hij bij een schipbreuk de vooraanstaande Quintus Arrius uit het water te redden. Als dank neemt deze Judah Ben Hur aan als zijn zoon. 

Na het overlijden van zijn adoptievader wil Judah onder de naam Arrius terugkeren naar Jeruzalem om zijn familie te zoeken. In Antiochië maakt hij kennis met Balthasar en Simonides, een oude dienaar van zijn vader en zijn dochter Esther. Balthasar is op zoek naar de nieuwe Koning van de Joden. Hij was dertig jaar geleden bij zijn geboorte en verwacht dat deze Koning binnenkort zijn aanwezigheid kenbaar zal maken. Hij en Simonides verschillen van mening over welk doel deze koning zal nastreven, een spirituele hervorming of een wereldlijke revolutie. 

Ook maakt Judah kennis met Sjeik Ildirim, die mee wil doen aan de races van Antiochië, waar ook Messala aan mee zal doen. Judah zal voor Ildirim zijn paarden mennen tegen de paarden van Messala. Wraak op zijn oude vijand heeft Judah de laatste jaren in leven gehouden. De race is lang en spannend, maar Judah overwint. Messala wordt uit zijn wagen gegooid en vertrappeld door de wagens van de anderen. Hij zal de rest van zijn leven kreupel zijn.  

Dan keert Judah terug naar Jeruzalem. Judah speelt zich daar in de kijker van Joodse opstandelingen uit Galilea. Met zijn Romeinse opleiding weet hij hun leider te worden. Sjeik Ildirim voorziet hen van wapens en voedsel. Judah wil met dit leger de Koning dienen, die zich binnenkort zeker bekend zal maken. 

De voortekenen volgen elkaar nu snel op. Er is een profeet opgestaan, die de komst van de Koning voorspelt, Johannes de Doper. Balthasar en Judah zijn getuige van de Doop van Jezus. Judah herkent de jongeman als de jongeling die hem vele jaren gelezen water gaf. Judah wordt gesterkt in zijn plan om deze jonge Koning bij te staan met zijn leger. Judah is één van eerste volgelingen van Jezus. 

Jezus wordt gearresteerd door de Romeinen, veroordeeld en gekruisigd. En Judah en zijn medestanders zijn getuige van dit alles. Judah is diep teleurgesteld zijn dat zijn gewapende revolutie nooit zal plaatsvinden en hij realiseert zich dat Balthasar gelijk had. De Koning zal een spiritueel koninkrijk stichting, waar iedereen toegang toe heeft na de dood. 

Conclusie

Geen wonder dat dit een razend populair verhaal was en is gebleven! Het heeft alles. Dappere helden, mooie vrouwen, verschrikkelijke slechteriken. En dat tegen een gedetailleerde, levendige, exotische achtergrond in het Midden Oosten. Verder worden ook de begindagen van het Christendom mooi gepresenteerd. De Joden zuchten onder onderdrukking door heidense Romeinen, maar raken er ook door gecorrumpeerd. En dan komt Jezus met zijn revolutionaire boodschap. 

 

Het verhaal deed me sterk denken aan de Graaf van Montecristo. Ook hier gaat het om een jongeman die uit kan kijken naar een voorspoedig leven (Edmond en Judah), die zonder proces veroordeeld worden tot een verschrikkelijke straf (Chateau d'If en de galeien), die na zijn spectaculaire ontsnapping (via de lijkzak van een andere man en een schipbreuk) enorm rijk worden (de schat van Montecristo en het handelsimperium van Simonides) en dat geld inzetten op een zeer complexe, langdurige wraakoefening (tegen Danglars, Mondego en Villefort en tegen Messala en de Romeinen in het algemeen). Maar uiteindelijk zien beiden ook de zinloosheid van hun wraak in en kiezen zij voor een ander pad. 

Ook deed het me denken aan Quo Vadis, dat ik een tijdje geleden ook gelezen heb. Dat gaat over een iets latere tijdsperiode, Jezus is al lang dood. Maar de nobele boodschap van de Christenen doen hun werk in het Romeinse Rijk. Ook dat verhaal is meerdere keren verfilmd. 

Pak dit boek zeker eens mee als je de kans krijgt. Het is spannend en meeslepend. En de connectie tussen Judah en Jezus wordt wat meer uitgediept dan in de films.