Saladin

Netflix raadde mij laatst weer een film aan, Saladin (ook bekend als El Naser Salah el Dine, Saladin the Victorious en Saladin and the Great Crusades, 1963) van Youssef Chahine. Dit is een verfilming van de activiteiten van Saladin en de herovering van Jerusalem op de Christenen (na de de Tweede Kruistocht) en de daarop volgende Derde Kruistocht. 

Spoilers

De film opent met een mooi shot van een adviseur die op zoek is naar Saladin (Ahmad Mazhar). Terwijl hij de een na de ander vraagt waar Saladin kan zijn, krijgt de kijker een mooie, natuurlijke introductie van de belangrijkste spelers. Saladin is juist teruggekeerd van een campagne en het is onduidelijk waar hij is, of hij gewond is, of misschien wel dood is. 
In overleg met zijn adviseur krijgt Saladin te horen dat de Islamitische Arabieren in Jerusalem lijden onder het juk van de Christelijke overheersers. Het gaat niet aan dat een machtig man als Saladin dat maar laat passeren. Saladin stelt zijn adviseur gerust. Hij heeft nog niets gedaan aan de situatie in Jerusalem, omdat hij nog zat te broeden op een plan. 
En dan trekt Saladin ten strijde tegen de Christelijke overheersers en is behoorlijk succesvol in zijn campagne. Al snel valt de ene stad na de andere en wordt de ene na de andere veldslag gewonnen. De Christelijke overheersers zijn hier niet blij mee en starten een tegenactie. De Koningen uit Europa komen naar het Midden Oosten om daar dan de Derde Kruistocht te starten en Jerusalem wederom van Saladin te bevrijden. Koning Philip II van Frankrijk (El Hariri), Keizer Frederick I van het Heilige Roomse Rijk en Koning Richard Leeuwenhart van Engeland komen naar het Midden Oosten om daar hun geloofsgenoten bij te staan. 
Ondanks hun militaire macht en allerlei achterbakse plots, lukt het hen niet om Jerusalem te heroveren op Saladin. Uiteindelijk weet Saladin een overeenkomst te sluiten met Koning Richard Leeuwenhart. Jerusalem blijft in Arabische handen, maar de Christenen uit Europa zullen altijd welkom zijn als pelgrims in de Heilige Plaatsen van Jerusalem.

Conclusie

Het is altijd leuk om een film te kijken die volledig gemaakt is in een cinema - traditie waar ik verder helemaal niet mee bekend ben, met acteurs die ik niet ken, over een stukje geschiedenis waar ik niet mee bekend ben (zie ook Errementari). Deze film biedt dat zeker. De kruistochten zijn natuurlijk ook een belangrijk onderdeel van de Europese geschiedenis, maar ik krijg niet vaak iets te zien dat deze periode belicht vanuit het Arabisch/ Islamitisch perspectief. 

Verder werd deze film gemaakt in de jaren '60 en dat was wat politiek betreft een roerige tijd in het Midden Oosten en dat zie je ook wel terug in deze film. Er zitten zeer duidelijk hele Pan Arabische boodschappen in. Saladin wil een leider zijn voor alle Arabieren in het Midden Oosten, of ze nu Islamitisch of Christelijk zijn en benadrukt dat ook steeds. Pan Arabisme was een belangrijke stroming (Lawrence of Arabia maakte er ook al gebruik van) in de jaren '60, maar bestond als politiek - ideologische stroming niet in de 12e eeuw van Saladin. 

Verder heeft de film ook een duidelijke anti - imperialistische boodschap. De Europese overheersers horen niet thuis in het Midden Oosten, zullen daar ook nooit kunnen aarden en moeten zo snel mogelijk weer verjaagd worden, door de dappere bewoners van het Midden Oosten, de Arabieren. De imperialistische, Europese indringers zijn verder ook bijna allemaal moreel corrupt. Het begint al met Raynald van Châtillon en Prinses Virgina van Kerak (Fawzi), die ter eigen gewin Saladin en de Arabieren provoceren. Later konkelt Prinses Virgina vrolijk verder tegen Richard Leeuwenhart, als het er op lijkt dat hij vrede wil sluiten met Saladin. Daar staat tegenover dat Saladin dan weer zo nobel en goed is, dat het ook enigszins ongeloofwaardig is. 

Al met al een fascinerende film om eens te kijken. En het algoritme van Netflix biedt me nu ineens heel veel sociaal - maatschappelijk verantwoord Egyptisch drama aan.