Wide Sargasso Sea

Uit de bieb haalde ik Wide Sargasso Sea van Jean Rhys. Dit boek is uit 1966 en werd geschreven (en verscheen) aan het einde van het leven van Jean Rhys, die hiervoor nooit heel veel erkenning voor haar werk had gekregen. Het boek is een commentaar op Jean Eyre van Charlotte Brönte. In dat book is Jane Eyre een gouvernante en verliefd op haar baas. Zonder dat zij het weet, houdt hij zijn eigen vrouw, Bertha, gevangen op zolder. 

Jean Rhys vertelt in Wide Sargasso Sea het verhaal van deze Bertha en haar leven voor zij als waanzinnige werd opgesloten op de zolder van haar man. 

Spoilers

Het verhaal begint met het leven van Antoinette Cosway. Nadat de slavernij is afgeschaft in 1833 leven Antoinette, haar moeder Anette en haar broertje Pierre een teruggetrokken leven op een voormalige plantage in Jamaica. De lokale, zwarte bevolking heeft een flinke weerstand tegen de voormalige witte slaveneigenaren en aangezien Annette Cosway een weduwe is, heeft ze ook geen man om zich tegen deze mensen te beschermen, geld te verdienen of een verhuizing te regelen. 

Uiteindelijk huwt Annette met Mr. Mason, die ook haar kinderen aanneemt. Hij heeft het geld om de plantage weer te gaan gebruiken, zoals deze bedoeld was. Dat zet de verhoudingen met de lokale bevolking op scherp, die geen terugkeer van de slavernij willen. Uiteindelijk wordt het huis van de Masons in brand gestoken en moeten zij allen vluchten. 

Antoinette groeit op en haar stiefvader bekokstooft een huwelijk met een rijke, Britse man, Mr. Rochester. Het huwelijk begint goed, maar wordt al snel slechter. Antoinette gedraagt zich niet zoals Mr. Rochester verwacht van een Britse vrouw, hij kan niet aarden op het tropische eiland en kan de lokale cultuur en gebruiken ook niet inschatten en leren. Dan krijgt hij roddels te horen dat de moeder van Antoinette waanzinnig is geworden en dat haar vader overal kinderen had. Hun dochter zal dan ook wel waanzinnig zijn, losse zeden hebben of beiden. 

Nog later keert Mr. Rochester terug naar Brittannië en neemt Antoinette mee. Hij sluit haar op op de zolder van zijn huis. En daar droomt zij steeds van brand...

Conclusie

Dit is een leuk en kort boek om te lezen. Een goed boek over de onderdrukkingen van vrouwen en de noodzaak voor het afbranden van het patriarchaat kan ik altijd wel waarderen. En alle vrouwen in dit boek hebben het zwaar. Annette en later Antoinette worden in de steek gelaten door mannen, die voor hen zouden moeten zorgen, want deze mannen zijn alleen geïnteresseerd in de bezittingen van deze vrouwen. Annette en Antoinette zijn ook niet in staat om zichzelf te ontworstelen aan hun armoede en penibele situatie, want ze hebben geen geld en kunnen niet werken. 

Verder is waanzin en ziekte ook overal aanwezig. Zowel Annette als Antoinette gedragen zich naar verloop van tijd steeds vreemder. Maar het is onduidelijk of dit komt door alle stress waar ze mee te maken hebben of door een (aangeboren?) afwijking. Maar ook de mannen gedragen zich raar. Mr. Rochester wordt steeds vreemder en gemener. Draait hij door op het Caribisch eiland waar alles anders is dan hij gewend is? Of is hij vergiftigd door een liefdesdrankje? Of was hij al nooit heel stabiel en is dat de reden dat zijn familie hem naar een uithoek van het Britse Koloniale rijk stuurde?

Tot slot gaat het verhaal ook in op de nasleep van slavernij. Slavernij is net afgeschaft, de meeste mensen kunnen zich die tijd nog herinneren en de angst en haat tussen de voormalige slaven en voormalige eigenaren over en weer zit diep. Plantages worden in brand gestoken, mensen worden aangevallen en verwond, oude frustraties worden door nieuwe generaties doorgegeven. 

Voor een dun boekje zit er bijzonder veel in. En je hebt weer eens een excuus om Jane Eyre erbij te pakken.