Drakevlucht

Het is alweer december en tijd voor mijn laatste boek van mijn plan om boeken uit mijn jeugd te herlezen. Dit keer kies ik voor Dragonflight, het debuut uit 1968 van Anne McCaffrey (mijn ouders hadden elkaar nog niet eens ontmoet!). Met de serie boeken over de Drakenrijders van Pern heb ik ook kennis gemaakt via de +de Bibliotheek Eemland. De boeken werden vanaf 1991 uitgegeven in het Nederlands door uitgeverij de Boekerij. Ik zal dus 14 of 15 zijn geweest toen ik de boeken voor het eerst las, de ideale leeftijd van de doelgroep.

Dragonflight

Dragonflight bestaat uit een verzameling van twee korte verhalen (Weyr Search en Dragonflight) die in 1967 in het tijdschrift Analog verschenen. In 1968 verscheen de volledige roman Dragonflight. Later volgden nog Dragonquest (1970) en The White Dragon (1978) om de eerste trilogie vorm te geven. En uiteindelijke mondde de serie Dragonriders of Pern uit in een enorme hoeveelheid boeken die meerdere eeuwen aan avonturen op de planeet Pern beschrijven.

Indruk toen

In het begin van de jaren '90 was ik enorm onder de indruk van de avonturen van de dappere Lessa en de vreselijke ouderwetse mannen waar ze tegenop moest boksen en die maar niet wilden dat ze zelf ook zou vliegen met haar draak. En ook het mysterie van de verdwenen Weyr en achtergebleven technologie intrigeerde me enorm.

De editie die ik las

Weyr Search

Hoofdpersoon Lessa wordt wakker van een onaangenaam voorgevoel. Tien jaar geleden, toen ze nog een kind was, werd ze ook wakker met een voorgevoel en toen ze nog net op tijd vluchten voor een aanval van naburige Heer Fax. Al haar familie overleed in deze aanval op Ruatha en sindsdien overleeft zij alleen, in het Fort dat is ingenomen door haar aartsvijanden. Ze zet alles op alles om de overheersing door Fax te verbreken.
Eenmaal buiten kijkt Lessa naar de Rode Ster, die sinds kort aan de hemel verschijnt. De ster bevalt haar niet, maar is niet de bron van het gevaar dat haar vandaag wakker maakte.

De andere hoofdpersoon F'lar is de eerste Drakenrijder die geïntroduceerd wordt. Hij en zijn mannen, lid van een broederschap die gezworen is om Pern te beschermen tegen de buitenaardse bedreiging van Draad, maken een ronde langs alle Forten in Pern. Zij zijn op zoek naar vrouwen die een band aan kunnen gaan met een Drakenkoningin, die op het punt staat uit haar ei te komen. Hiervoor zijn zij op zoek naar een vrouw met een sterke wil.
Verder gelooft niemand nog dat Draad ooit weer zal vallen. Met het verval van het geloof in Draad, worden de oude waarschuwingen niet meer gehoord en is ook de status van de Drakenrijders in verval.

F'lar ontmoet Heer Fax en de mannen kunnen elkaar meteen niet uitstaan, maar Fax kan F'lar zijn traditionele rechten niet weigeren. F'lar en zijn mannen gaan met Fax en zijn gevolg naar Ruatha. Dat blijkt een dramatische ramp te zijn. Het Fort is volledig verwaarloosd en men is niet in staat om Fax en zijn bezoek met alle egards te ontvangen.
Lessa is inmiddels ook hard aan het werk, nu haar Nemesis in haar buurt is. Zij stookt de Drakenrijders en Fax telepathisch op om ruzie met elkaar te maken. Het komt tot een duel, Fax sterft, maar zijn zwangere vrouw Gemma sterft bijna tegelijkertijd in het kraambed en laat een zoon achter.
F'lar overtuigt Lessa dat zij meer van haar leven kan maken als Weyrvrouw, dan als piepjonge leidster van een economisch zieltogend Fort.
Lessa laat zich overtuigen, gaat mee met F'lar naar Benden Weyr, thuis van de Draken en vindt daar haar draai. En uiteraard zal Lessa een band aangaan met de Drakenkoningin Ramoth.

Dragonflight

Er zijn inmiddels een jaar of twee voorbij gegaan en Lessa wordt door de Weyrleider R'gul onderwezen in alles wat een Weyrvrouw moet weten. Zoals antieke ballades en de plichten en taken van een Weyrvrouw. Haar overleden voorgangster Jora was lui en incompetent en de Drakenrijders verwachten nu ook niets van Lessa. En Lessa wil niets liever dan vliegen op haar draak Ramoth.
Ondertusen leert Lessa wel het een en ander van de oude balladen. Zij gaat steeds meer geloven dat F'lar gelijk heeft en dat de oude dreiging van het Draad terug kan keren. Maar het is Lessa niet duidelijk waar F'lar op wacht. Waarom heeft hij zoveel moeite gedaan om Lessa naar de Weyr te brengen, als hij nu niets doen en onder leiding van R'gul de Weyr verder weg laat zakken in de marge? Verder hint Manora, een vrouw die zorgt voor het weyrpersoneel dat niet op Draken rijdt, dat het belangrijk is dat Lessa in Weyr blijft, maar wil niet zeggen waarom.
F'nor licht een tipje van de sluier op. R'gul regeert de Weyr omdat zijn Bronzen Hath als laatste de Drakenkoningin Nemorth wist te vangen tijdens haar paarvlucht. Er kan pas een nieuwe Weyrleider komen als er een nieuwe Koningin opstijgt voor een paarvlucht. De Weyrleider is dan de rijder van de Bronzen draak die de Koningin weet te vangen.
(Dit vond ik vreemd. Er wordt twee jaar de tijd genomen om een Weyrvrouw op te leiden, maar basics als de levenscyclus van Draken wordt niet besproken? Ook de concrete staatsinrichting van de Weyr komt kennelijk nooit aan bod)
Uiteraard wordt op dat moment Ramoth wakker en maakt zich klaar om op te stijgen voor haar eerste paarvlucht. Ramoth wordt uiteraard gevangen door Mnementh, de Bronzen draak van F'lar. De paarvlucht is fantastisch, veel beter dan wat de vorige Koningin aankon. Maar dan blijkt dat F'lar en Lessa ook meegesleurd worden door de passie van de Draken. En zij eindigen ook met seks.
De volgende morgen is F'lar Weyrleider geworden. En R'gul moet inbinden. Ondertussen zijn de Heren van de Forten ook onrustig geworden. Zij willen niet langer dat er vrouwen en vee geroofd wordt voor Weyr, die inmiddels geen nut meer heeft. Zij trekken op tegen de Weyr. Maar F'lar laat hun vrouwen roven door jonge Drakenrijders en houdt deze gegijzeld.
Terwijl F'lar de Heren van de Forten intimideert, heeft Lessa een uitrusting te pakken gekregen en zij vliegt op Ramoth, waar F'lar het kan zien.

Dust Fall en The Cold Between

F'lar en Lessa bereiden zich voor op de komst van het Draad. Geen van beiden twijfelen nog. Zij halen informatie uit de oude, verlaten Weyrs.
F'lar en Lessa zijn nu niet alleen co-leiders van de Weyr, maar kennelijk ook seksuele partners. Dat gaat maar matig. Toen Ramoth voor het eerst opsteeg voor haar paarvlucht had Lessa nog niet eerder seks gehad. Sindsdien heeft F'lar vaker seks met haar gehad, maar tenzij de Draken erbij betrokken zijn, kan het net zo goed verkrachting zijn, vindt hijzelf. F'lar hoopt maar dat als hij aanhoudt, Lessa op een dag wel gepassioneerd zal reageren op zijn avances. 

Whut! Hebben we het hier over verkrachting binnen het huwelijk? Lessa heeft geen zin in seks met F'lar, hij blijft aandringen, ondanks dat het aanvoelt als een verkrachting en hij hoopt maar dat als hij volhoudt, Lessa wel een keer inziet dat ze in haar handjes met knijpen met een ervaren minnaar als F'lar?!? Whiskey Tango Foxtrot!?! En hij is nog blij dat hij als Weyrleider tenminste de mogelijkheid heeft om te blijven aandringen.
De tijden zijn toch wel veranderd sinds 1968. Vond ik dit als 14 jarige acceptabel?
F'lar leert Lessa ook om Tussen te gaan. De Draken hebben de mogelijkheid om van het ene punt naar het andere te flitsen. Niemand weet waar ze zijn, als ze dat doen, maar het wordt Tussen genoemd. Lessa vindt haar lessen al snel saai en zij besluit om een kijkje te nemen bij haar oude thuis, Ruatha. Maar dan gaat er iets mis. Ze gaat naar Ruatha van 12 jaar geleden, toen Fax haar familie uitmoordde. Deze ontdekking, dat Draken niet alleen Tussen plaatsen kunnen gaan, maar ook Tussen tijden, is een openbaring. En zou het verschil kunnen betekenen in het bestrijden van het Draad.

Dan slaat het noodlot toe. De stofstormen die al een paar dagen waaien over de noordelijke landen zijn eigenlijk Draad, dat door de bevroren luchten verandert in stof. In Nerat valt Draad. Maar omdat F'lar nu weet dat hij terug kan gaan in de tijd, kunnen zij Nerat alsnog redden. De strijd in Nerat tegen het draad is vreselijk zwaar, vele Drakenrijders raken gewond, waardoor de volgende aanval minder goed weerstaan kan worden. Er zullen niet genoeg draken zijn om strijd te kunnen leveren tegen het Draad.
Lessa besluit dat de Draken en hun Rijders uit de lege Weyrs verdwenen zijn, niet dankzij collectieve zelfmoord, een ramp of ziekte, maar doordat zij naar de toekomst zijn gereisd. Maar dan moet Lessa ze wel gaan halen. Lessa neemt een enorm risico, reist 400 jaar naar het verleden, haalt de Drakenrijders op en neemt ze mee naar de toekomst. Met vereende krachten kunnen de Drakenrijders het gevaar van Draad wel aan. En de relatie tussen Lessa en F'lar lijkt ook sterk te verbeteren.

Indruk nu

Het boek leest nog steeds prettig weg. Doordat de eerste twee hoofdstukken oorspronkelijk bedoeld waren als twee korte op zichzelf staande verhalen, ligt het tempo lekker hoog. Je wordt meteen de actie ingezogen en raakt geïntrigeerd door de vreemde wereld, de bedreiging van het Draad en de samenleving, met hints dat het vroeger wel eens heel anders is geweest.
Aan de andere kant, jeminee, de late jaren '60 waren niet echt vooruitstrevend op het gebied van emancipatie. Mannen kunnen vrouwen roven en stelselmatig verkrachten (Fax en F'lar verschillen wat dat betreft niet veel van elkaar) en het gebrek aan goede relatie is dan de schuld van vrouwen.
Verder is de hoogst mogelijke positie van vrouwen in de Weyr het begeleiden van de FokmerrieDraak van de Weyr. En ze mag toezien op logistiek. Terwijl haar co-leider (en partner?) gaat over de diplomatieke contacten met de buitenwereld, intern beleid en de strijd tegen het Draad.
Dus, lekker leesvoer, maar niet al te diep nadenken over de sociale implicaties van wat er staat. Dat leidt maar tot onrust.