The Sheik

Vijf jaar geleden alweer kreeg ik van +Sander een kindle voor mijn verjaardag. Daar stond toen de 50 Shades of Grey trilogie op. Ik heb al eens uitgelegd wat ik van die serie vond (gevaarlijke bagger). Maar nu lees ik een ander boek, dat we kunnen zien als de voorloper van 50 Shades. Het is The Sheik van E. M. Hull.

The Sheik is een boek uit 1919 is een voorloper van wat we nu Romance Novels of bouquetreeks romans noemen. En het is heel heel heel erg fout. Echt, heel erg. Een zeer zorgwekkende combinatie van huiselijk geweld, seksisme en racisme.

Spoilers

De jonge Diane Mayo is van plan om geheel alleen (zonder begeleiding van blanke mannen) een reis te maken door de woestijn van Biskra naar Oran (een tripje van bijna 700km). Ze wordt ontvoerd door een lokale Sheik, Ahmed ben Hassan. Deze misbruikt haar maandenlang. Ze weet te ontsnappen, maar wordt opnieuw gevangen genomen. Dan wordt ze toch verliefd op de Sheik, maar durft dat niet te laten blijken, ze zou zijn aandacht dan verliezen. Ze wordt ontvoerd door een andere Sheik, Ibraheim Omair, die haar ook wil misbruiken (en hij is oud, dik en lelijk, dus een nog ongeschiktere partner). Ze wordt gered door haar eerste ontvoerder en uiteindelijk blijkt deze toch ook verliefd te zijn op haar. En ze eindigen als een gelukkig koppel.

Of zo...

Verder commentaar

De parallellen met 50 Shades of Grey zijn enorm. In beide gevallen wordt een buitengewoon naïeve jonge vrouw overweldigd door een veel rijkere, veel machtigere, veel wereldser man. Zij protesteert tegen zijn aandacht, maar geeft uiteindelijk toch toe, omdat zij nergens anders meer heen kan. En haar gewelddadige overweldiger blijkt toch ook een geheim mee te dragen, dat zijn gedrag naar haar verklaart en excuseert. En beide boeken zijn verfilmd. The Sheik lanceerde de veel te korte carrière van Rudolf Valentino. En de scherpe randjes van het boek zijn wel verwijderd uit de film(s).

The Sheik was op meerdere vlakken zeer verontrustend. Het boek is behoorlijk racistisch. De Sheik wordt iedere keer beschreven als een Arabier. Zijn buitengewoon gewelddadige en wrede karakter en handelingen worden verklaard vanuit het feit dat hij een Arabier is (en daarmee dus fundamenteel anders dan Blanken). En het is duidelijk dat mensen met een nog donkerder vel uit nog zuidelijker Afrika nog lager op de ranglijst staan.
Maar dan blijkt bij de ontknoping dat de Sheik eigenlijk helemaal geen Arabier is! Hij is de zoon van een Britse Aristocraat (net als Diane zelf) en een Spaanse dame. Maar de dame verliet haar man in de woestijn van Algerije en kwam terecht bij de stam van de Sheik en werd opgenomen door de vorige Sheik, die toen haar zoon adopteerde als zijn eigen zoon. Uit woede over het feit dat zijn biologische vader zijn moeder zo slecht behandelde dat zij liever bij Arabieren ging wonen, ontwikkelde Ahmend Ben Hassan Jr. een enorme haat jegens Britten en vierde die bot op Diane, een vertegenwoordiger van de Britse aristocratie.
Dus in hoeverre is Ahmed ben Hassen "Arabisch" en is zijn wreedheid te verklaren door zijn opvoeding onder de "Arabische wilden"? In hoeverre heeft hij gewoon een verknipte persoonlijkheid die kickt op wreedheid en geweld? En in hoeverre heeft hij zelf een verknipt beeld over de mensen waartussen hij opgroeide? Denkt hij dat hij met zijn wrede en gewelddadige gedrag "echte Arabieren" zo goed mogelijk imiteert en op die manier zoveel mogelijk afstand schept tot de "beschaafde Britten"?
Ook een parallel met 50 Shades, Christian heeft een voorliefde voor BDSM ontwikkeld, omdat hij eigenlijk zijn moeder wil straffen voor zijn verwaarlozing van haar.

Het seksisme is ook erg verontrustend. Diane Mayo is volledig verkeerd opgevoed door haar veel oudere broer (haar ouders overleden kort na haar geboorte). Daardoor is haar vrouwelijke, empathische en liefdevolle kant nauwelijks ontwikkeld. Links en rechts wijst zij mannen af, kleedt zij zich heel mannelijk en onderneemt mannelijke dingen (zoals reizen door de woestijn van Algerije).
Maar gelukkig wordt zij ontvoerd door de Sheik, die met een methode van stelselmatige verkrachting, dreiging met geweld en vernedering ervoor zorgt dat Diane wat onderwerping en gehoorzaamheid leert. En zodra zij heeft geleerd dat zij mannen moet gehoorzamen, wordt zij werkelijk verliefd op har Sheik en hij kort daarna ook op haar. Deze ontvoering is het beste wat haar kon overkomen, eigenlijk.

En dan het geweld, het eindeloze, brute geweld. Jeminee zeg! Eerst wordt er al ingebroken in het appartement van Diane (om haar wapens onklaar te maken, merken we later). Dan wordt ze ontvoerd, gewelddadig verkracht (maanden lang, elke nacht). Verder moet ze toekijken hoe paarden en onderdanen van de Sheik mishandeld worden. Ze wordt opnieuw ontvoerd, dit keer door een lelijke, dikke man. Dus door hem misbruikt worden, zou pas echt erg zijn. En verder wordt ze de hele tijd vernederd.
Voor de volledigheid pak ik de signalen van huiselijk geweld er nog eens even bij, gewoon, omdat die boodschap zo vaak mogelijk herhaald moet worden.

1. Jaloezie - Check, de Sheik wil niet dat Diane tijd doorbrengt met andere mannen, zelfs niet met Raoul Saint Hubert, zijn beste vriend. 
2. Bezitterigheid - Check, de Sheik redt Diane in eerste instantie van een rivaliserende Sheik omdat zij van hem is. 
3. Controlerend gedrag - Check, de Sheik ontvoert Diane en houdt haar gevangen in zijn kampement, middenin de woestijn. Zij kan niet weg. En zelfs in dat kampement houden zijn bedienden en mannen haar in de gaten. 
4. Schelden - Niet echt, hij blijft een heer. 
5. Kleineren - Check, de Sheik noemt Diane weerspannig en slechts één van vele vrouwen. 
6. Bedreigen - Check, met verstoting.
7. Isoleren - Check, Diane kan niet vertrekken uit de woestijn. 
8. Stemmingswisselingen en wisselend gedrag - Check, soms is hij boos of gewelddadig en Diane weet nooit wanneer. 
9. Schuld geven aan anderen - Halve check, De Sheik schrijft zijn gedrag toe aan zijn vader, die zijn moeder zo mishandelde dat zij liever de woestijn inliep dan bij hem te blijven. 
10. Beslissingen nemen voor anderen - Check, De sheik bepaalt wat Diane draagt, doet, eet, of verder maar kan doen.

De Sheik is zo mogelijk nog gewelddadiger dan Christian Grey. Arme Diane, ze had nooit enige kans en de (vrij realistisch beschreven) Stockholm Syndroom was haar enige uitweg om nog iets van geestelijke gezondheid te bewaren. 

Ergens wil ik nu toch de film zien, die lijkt wat minder gewelddadig te zijn.