Translate

dinsdag 20 maart 2018

Zwarte Panter

We hebben weer een mijlpaal bereikt! De Marvel Cinematic Universe bestaat inmiddels al zolang dat ik er met mijn kinderen heen kan! Toen de eerste film, Iron Man, uitkwam, was het 2008 en was alleen mijn zoon net geboren. En nu ga ik al met mijn zoon (11) en dochter (8) naar Black Panther (2018) van Ryan Coogler.
En ook deze film zit weer vol bekende gezichten in bijrollen. De hoofdrol wordt gespeeld door Chadwick Boseman, die ook al Black Panther was in Captain America: Civil War. Maar verder zien we ook Angela Bassett terug, die ik voornamelijk ken uit haar rol in het bevreemdende Strange DaysMartin Freeman herhaalt zijn rol uit Captain America: Civil War en kennen we natuurlijk ook uit Sherlock. Verder zagen we ook Daniel Kaluuya voorbij komen, die we eerder zagen in Get Out!

Weer een film vol actie. 

Spoilers

Het verhaal opent met een vader die vertelt over de ontstaansgeschiedenis van Wakanda, het Afrikaanse land waar de Black Panther vandaan komt. Heel erg lang geleden viel er een meteoriet vol Vibranium uit de lucht. Op basis van dit bijzondere metaal vormden vier van de vijf stammen van Wakanda een geïsoleerd Koninkrijk. Eén van de vijf stammen, de Jabari, trok zich terug in de bergen. Dankzij het metaal werd Wakanda het meest geavanceerde rijk op aarde, maar koos ervoor om zich te verbergen en zich voor te doen als klein en arm. 

Dan is het 1992 in Oakland in de Verenigde Staten. Twee zwarte mannen plannen een overval, dan worden zij bezocht door soldaten van Wakanda te zijn, die de Koning T'Chaka van Wakanda langs brengen. Een van de mannen is N'Jobu, zijn broer en prins van Wakanda. 
Het blijkt dat N'Jobu betrokken was bij een samenzwering om samen met Ulysses Klaue een deel van Vibranium te stelen uit Wakanda. Daarbij zijn veel inwoners van Wakanda omgekomen. N'Jobu moet nu terug naar Wakanda om zich te verantwoorden voor zijn rol. Dan blijkt dat de andere zwarte man geen Amerikaanse man is, maar ook een spion uit Wakanda, Zuri. Hij is gestuurd om N'Jobu in de gaten te houden. N'Jobu voelt zich verraden, bedreigt Zuri en T'Chaka als Black Panther doodt zijn eigen broer. T'Chaka en Zuri vertrekken uit Oakland. 

Dan gaan we naar de huidige tijd. T'Challa, die na de dood van zijn vader T'Chaka in Captain America: Civil War de Koning van Wakanda moet worden, is op weg terug naar huis om gekroond te worden. In een grote ceremonie verklaart T'Challa dat hij zijn vader wil opvolgen. De andere vier stammen zeggen dat zij T'Challa niet willen uitdagen om het koningschap. Maar dan komt een delegatie van de vijfde stam, de Jabari. Hun leider M'Baku daagt T'Challa uit. Na een hevige strijd is T'Challa toch de overwinnaar en hij wordt tot Koning gekroond. 
Dan volgt een meer privé ceremonie. T'Challa krijgt te drinken van een plant die blijvend beïnvloed is door de meteoriet en die visioenen van de voorvaderen geeft. Hij ontmoet zijn vader en heeft een gesprek met hem over zijn twijfels over zijn geschiktheid als koning. 

Eenmaal aan de slag als Koning, komt het nieuws dat Klaue, samen met handlangers, waaronder Erik Stevens, een Vibranium houweel uit Wakanda uit een Museum hebben gestolen. Ze bieden het te koop op de zwarte markt in Busan, Korea. T'Challa, zijn generaal Okoye en ex-vriendin Nakia gaan naar Busan. Daar treffen zij Klaue, maar ook Everett Ross van de CIA, de koper. De deal loopt mis, er is een achtervolging door Busan. En Ross arresteert Klaue. 
Tijdens verhoor laat Klaue aan Ross weten dat Wakanda enorm technologisch geavanceerd is, en dat ze veel meer Vibranium hebben dan de rest van de wereld denkt. Dan wordt Klaue bevrijdt door zijn handlangers. Ross raakt gewond. T'Challa maakt de keuze om Klaue niet te achtervolgen, maar Ross te genezen met technologie uit Wakanda. Dit zet kwaad bloed in Wakanda, W'Kabi, adviseur van T'Challa verloor zijn ouders bij de aanval van Klaue in 1992 en T'Challa heeft hem niet te pakken kunnen krijgen?
Ondertussen begrijpt T'Challa dat er het een en ander niet klopt aan het officiële verhaal over de gebeurtenissen in 1992. Hij zet zijn adviseur Zuri onder druk om het hele verhaal te vertellen. Zuri vertelt dat in 1992 T'Chaka na de dood van N'Jobu vertrok uit de VS met Zuri, terwijl ze wisten dat ze de zoon van N'Jobu bij een Amerikaanse vrouw, achterlieten in de VS. 

Dan verschijnt Stevens aan de grenzen van Wakanda, hij heeft het lijk van Klaue bij zich, waarmee hij voor de troon van T'Challa geleid wordt. Hij claimt dat hij N'Jadaka, zoon van N'Jobu is. En hij daagt T'Challa uit voor een strijd om de troon van Wakanda. Stevens wint de strijd en gooit T'Challa over de rand van de waterval. Stevens is nu Koning van Wakanda, wat onmiddellijk leidt tot ingrijpende beleidswijzigingen en burgeroorlog in het Koninkrijk zelf. Stevens wil met de technologie van Wakanda onderdrukte zwarte mensen overal ter wereld helpen de onderdrukking met geweld af te werpen. 

Ondertussen is de resterende Koninklijke familie, moeder Ramonda, zuster Shuri en ex-vriendin Nakia, met Everett gevlucht naar de Jabari. Z ij vragen M'Baku of hij niet nog een keer de koning wil uitdagen, want Stevens is duidelijk ongeschikt. M'Baku onthult dat T'Challa nog leeft en bij hem verblijft. T'Challa wordt genezen met meer van de Vibranium bloemen en keert terug om strijd te leveren met Stevens. 
Na een bescheiden burgeroorlog sterft Stevens en ziet T'Challa in dat zijn bewonderde vader en de cultuur van Wakanda misschien toch niet zo mooi waren als hij had gedacht. Het is tijd voor wat modernisering. 

Oordeel

Het was een leuke film en goede aanvulling voor de MCU. T'Challa is een interessant karakter, dat zoekende is naar zijn rol als Koning, als held en als leider van Wakanda in een snel veranderende wereld. En Erik Stevens als slechterik heeft een hele geloofwaardige motivatie. Je vader, die vermoord wordt door zijn broer, dan als (half)wees achtergelaten worden, zou ook bij mij wat woede oproepen. En wanneer duidelijk wordt dat hij door zijn alles verterende haat ook niet meer te reïntegreren zou zijn in de samenleving van Wakanda, raakt zijn dood je nog emotioneel ook.   
En het is leuk om eens een film te zien waarin Afrika en zwarte mensen centraal staan. De vormgeving van Wakanda en zijn bewoners grijpt terug op allerlei Afrikaanse invloeden en je krijgt echt het idee in een heel andere cultuur terecht te zijn gekomen. Bovendien speelt de blanke, westerse beschaving maar een kleine rol in het verhaal.
En de epische achtergrond van het verhaal, met broedermoord, intergenerationele overdracht van wraak en boete tegen een achtergrond van een eeuwenoude samenleving, geeft ook meteen een extra randje aan het een verhaal over diefstal van grondstoffen. 
Black Panther deed mij in die zin erg denken aan de serie over Shaka Zulu. Een multi-generaties overstijgend verhaal over een koninklijke familie, die geconfronteerd wordt met een aankloppende buitenwereld en onderlinge spanningen die daarbij naar boven komen. En in beide films stonden de levens van zwarte mensen centraal en was de blanke beschaving eigenlijk maar heel perifeer aanwezig. 
Black Panther deed me ook denken aan de Thor-Trilogie uit de MCU. Een vereerde vader (Odin, T'Chaka) heeft in het verleden wat dubieuze keuzes gemaakt (samenwerking met Hela, adoptie van Loki, de dood van N'Jobu, het achterlaten van Erik), maar speelde daar nooit open kaart over, waardoor zijn zoon (Thor, T'Challa) het probleem op konden lossen. 

Maar er zijn toch wat kanttekeningen te plaatsen. Ondanks een enorme technologische voorsprong is Wakanda geen democratie, maar een absolute monarchie, geregeerd door een beperkt aantal families, die weer regeren over hun eigen stamleden. Het is onduidelijk hoe de inwoners invloed kunnen uitoefenen op het besluitvormingsproces. Kunnen zij zelfs het land wel verlaten?
Bovendien wordt de hoofdstad van Wakanda verborgen gehouden. In de hoofdstad leven de mensen in moderne welvaart. Maar Wakanda doet voor de buitenwereld alsof ze een arm Afrikaans ontwikkelingsland zijn, waar mensen leven van kleine akkertjes en extensieve veeteelt. Wie bepaalt welke inwoners in de stad wonen en welke inwoners moeten sappelen op het land? Of wordt er gerouleerd tussen bewoners? En hoe valt dit niet op? Tenzij Wakanda net zo geïsoleerd is als Noord Korea, zullen er toch NGO's zijn die de "arme" bevolking van Wakanda willen voorzien van onderwijs en medische zorg?
En Wakanda kent nog meer ongelijkheid. Van de oorspronkelijke stammen van Wakanda leeft één zelfs min of meer in ballingschap, zonder al te veel moderne technologie. Terwijl de meeste mensen in de warme laagvlakten wonen, moeten de Jabari in de besneeuwde bergen wonen en worden zij nooit bezocht door de andere inwoners van Wakanda. 
De vorige Koning van Wakanda vond het heel oké om zijn spionnen over de wereld uit te sturen (oke, doen we allemaal). En hij noemde ze geen ambassadeurs, diplomaten of culturele attachés, maar War Dogs. En hij plaatste ze niet in centra van politieke, culturele of wetenschappelijke macht, maar in probleemgebied Oakland. Hoe was N'Jobu daar de belangen van Wakanda aan het behartigen?

Dus, een mooi aangeklede film, met een leuk verhaal, die na afloop ook nog stof tot nadenken geeft. 

Geen opmerkingen:

Een reactie posten