Deze opwekkende zin komt uit het gedicht Elegy Written in a Country Chruchyard van Thomas Gray. Het is ook de titel van een zeer deprimerende oorlogsfilm, Paths of Glory (1957). Hij werd een tijdje geleden uitgezonden door de BBC en er was een introductie van Lynne Ramsay bij. De film is gebaseerd op het gelijknamige boek van Humphrey Cobb.
 |
| De filmposter is al deprimerend. |
Paths of Glory is een film van Stanley Kubrick (Spartacus, The Shining). De belangrijkste hoofdrollen zijn voor Kirk Douglas (20.000 Leagues under the Sea, Spartacus), Adolphe Menjou, George MacReady, Joe Turkel (Blade Runner), Ralph Meeker (The Dirty Dozen) en Timothy Carey.
Spoilers
Het is WOI, de oorlog is vastgelopen in een loopgravenoorlog.
Dag 1
In een zeer luxueus kasteel in Frankrijk vraagt Generaal Broulard (Menjou) aan een ondergeschikte Generaal Mireau (MacReady) om een nabijgelegen heuvel, "Anthill" in te nemen. Generaal Mireau twijfelt. Zijn mannen zijn vermoeid van eerdere slagen, hij kan weinig extra steun krijgen. Maar wanneer Generaal Broulard hem voorhoudt, dat Generaal Mireau zo carriere kan maken, is hij al vrij snel om. Deze aanval zou al over een dagen plaats moeten kunnen vinden.
Generaal Mireau gaat meteen naar de viezige, modderige loopgraven in de buurt van de Anthill. Daar bezoekt hij de troepen en geeft Kolonel Dax (Douglas) de orders voor de aanval, de volgende dag. Kolonel Dax protesteert, zijn mannen zijn te vermoeid en uitgeput na de laatste slagen, om een zinvolle poging tot verovering van de Anthill te doen. Iedereen zal sterven en alleen maar het Franse leger verzwakken. Mireau geeft zijn orders en verwacht dat die worden uitgevoerd.
Dag 2
De mannen van Kolonel Dax beginnen aan hun aanval, maar zij worden teruggeslagen door de Duitsers en bereiken niets. Generaal Mireau is zo woedend over hun gebrek aan inzet, dat hij orders geeft om op de eigen loopgraven te vuren, om zo soldaten uit de loopgraven te jagen.
Diezelfde middag nog wil Generaal Mireau 100 mannen laten executeren wegens lafheid in de strijd. Generaal Broulard en Kolonel Dax weten dat af te zwakken naar een man per compagnie. Diezelfde middag nog moet een krijgsraad plaatsvinden om deze drie mannen (Turkel, Meeker en Carey) te veroordelen. Kolonel Dax verzoekt dat hij deze mannen bij mag staan met juridische ondersteuning.
De krijgsraad is duidelijk een vooropgezet plannetje om de drie geselecteerde mannen te veroordelen. Er worden leidende vragen gesteld, verzachtende omstandigheden worden niet geaccepteerd en getuigenissen worden niet geloofd. De drie mannen worden ter dood veroordeeld en meteen naar een gevang gebracht.
Die avond bereiden de gevangen zich voor op hun dood de volgende morgen. Ze krijgen hun galgemaal en een priester komt langs voor een laatste biecht.
Ondertussen gloort er hoop. Kolonel Dax krijgt te horen van het plan van Generaal Mireau om zijn eigen troepen te laten bombarderen om ze de loopgraven uit te krijgen. Hij probeert met deze informatie Generaal Broulard onder druk te zetten om de veroordeling van de mannen ongedaan te maken. Maar Generaal Broulard laat zich niet onder druk zetten.
Dag 3
De mannen worden zonder pardon geëxecuteerd voor hun vermeende lafheid. Ook wanneer een van hen in de nacht gewond is geraakt en nauwelijks nog weet wat er gebeurd. Bij een nabespreking tussen Generaal Broulard, Generaal Mireau en Kolonel Dax, geeft Generaal Broulard aan dat Mireau een verdere carriere wel kan vergeten, nu duidelijk is dat hij op zijn eigen troepen wilde schieten. Wanneer een woedende Mireau vertrokken is, probeert Generaal Broulard Kolonel Dax te promoveren naar de functie van Mirea. En hij is stomverbaasd wanneer Dax oprecht bleek te zijn in zijn afwegingen om zijn mannen te beschermen.
De mannen van Dax vieren feest in een herberg, niet wetende dat zij alweer zijn opgeroepen om terug te keren naar het front voor een nieuwe ronde van zinloze aanvallen en tegenaavallen.
De krijgsraad is duidelijk een vooropgezet plannetje om de drie geselecteerde mannen te veroordelen. Er worden leidende vragen gesteld, verzachtende omstandigheden worden niet geaccepteerd en getuigenissen worden niet geloofd. De drie mannen worden ter dood veroordeeld en meteen naar een gevang gebracht.
Die avond bereiden de gevangen zich voor op hun dood de volgende morgen. Ze krijgen hun galgemaal en een priester komt langs voor een laatste biecht.
Ondertussen gloort er hoop. Kolonel Dax krijgt te horen van het plan van Generaal Mireau om zijn eigen troepen te laten bombarderen om ze de loopgraven uit te krijgen. Hij probeert met deze informatie Generaal Broulard onder druk te zetten om de veroordeling van de mannen ongedaan te maken. Maar Generaal Broulard laat zich niet onder druk zetten.
Dag 3
De mannen worden zonder pardon geëxecuteerd voor hun vermeende lafheid. Ook wanneer een van hen in de nacht gewond is geraakt en nauwelijks nog weet wat er gebeurd. Bij een nabespreking tussen Generaal Broulard, Generaal Mireau en Kolonel Dax, geeft Generaal Broulard aan dat Mireau een verdere carriere wel kan vergeten, nu duidelijk is dat hij op zijn eigen troepen wilde schieten. Wanneer een woedende Mireau vertrokken is, probeert Generaal Broulard Kolonel Dax te promoveren naar de functie van Mirea. En hij is stomverbaasd wanneer Dax oprecht bleek te zijn in zijn afwegingen om zijn mannen te beschermen.
De mannen van Dax vieren feest in een herberg, niet wetende dat zij alweer zijn opgeroepen om terug te keren naar het front voor een nieuwe ronde van zinloze aanvallen en tegenaavallen.
Conclusie
Wat een deprimerende film!
Deze film geeft pas echt goed de zinloosheid en onrechtvaardigheid van de oorlog weer. Terwijl generaals ver van het front in allerlei overdadige luxe zinloze aanvallen bedenken en organiseren, zitten in de vieze modderige loopgraven de mannen uit de lagere sociale klassen daadwerkelijk en smerige werk op te knappen. Ze krijgen daarvoor nauwelijks waardering en wanneer ze gewond of getraumatiseerd raken, hoeven ze niet te rekenen op ondersteuning. Wanneer ze niet meegaan in de megalomane ambities van hun meerderen, worden ze gedood wegens lafheid.
In deze relatief korte film wordt heel duidelijk gemaakt op welke manieren de bovenklasse de onderklasse eronder houdt. Lager geplaatsten hebben geen enkele invloed op beslissingen die hun gehele verdere leven of gezondheid zullen beïnvloeden. Dit geldt zowel voor de gewone soldaten, als voor de lagere officieren. Daarnaast kunnen de gewone soldaten ook niet rekenen op een eerlijke rechtspraak, een laatste redmiddel om hun gelijk te halen. Die wordt ook misbruikt door de hoge geplaatsten om hun eigen zin door te drijven.
Verder is dit een oogstrelende film. Stanley Kubrick gebruikte zwart-film, maar dat maakt de beelden eigenlijk alleen maar aangrijpender. De loopgraven zijn vrij precies nagebouwd. En er zijn een paar mooie, lange shots, waarbij iemand over de lengte van een loopgraaf gevolgd wordt. Dat heeft heel mooi de claustrofobische setting weer. Verder is ook het gebombardeerde landschap tussen de loopgraven goed in beeld gebracht. De grond is volledig overhoop gehaald door de inslag van bommen. Her en der liggen kapotte machines en overal zijn hekken en verdedigingslinies. Soms ook nog de lichamen van gevallen kameraden. De oorlog brengt niets dan dood en verderf.
Tot slot deed de film me ook sterk denken aan Blackadder Goes Forth, waarin Blackadder samen met Baldrick en George ook vastzitten in de loopgraven, de hele tijd plannen smeden om te ontsnappen, terwijl de hoge geplaatsten hun uiterste best doen om met de verkeerde strategie de oorlog te winnen.
Ga zeker kijken wanneer je de kans krijgt, en dan nooit meer oorlog voeren.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten