Translate

maandag 8 juli 2019

Enemy

Onlangs heb ik weer een film uit de bibliotheek van Malden gehaald. Dit keer ging het om een oudere film van Denis Villeneuve. Hij heeft bekendheid gekregen met films als Blade Runner 2049 (2017) en Arrival (2016), maar dit keer ging het om Enemy (2013).


Enemy
Dit is al naargeestig

Enemy is een film naar het boek The Double van Jose Saramago. De hoofdrol is voor Jake Gyllenhaal (The Prince of Persia), en er zijn kleinere rollen voor Mélanie Laurent (Inglourious Basterds), Sarah Gadon en Isabella Rossellini (Blue Velvet, Death Becomes Her).

Spoilers
De film opent met een man (Gyllenhaal) die een obscure seks-show bezoekt. Hoogtepunt is een vrouw die een spin onder haar hooggehakte schoen vermorzeld (kennelijk willen mannen zoiets zien?).
Dan blijkt die man Adam Bell te zijn, een professor die les geeft in geschiedenis, met name hoe dictaturen werken. Hij leidt een vrij saai en leeg leven. De relatie met zijn vriendin Mary (Laurent) is ook oppervlakkig. Verder heeft hij regelmatig enge dromen over spinnen. 
Wanneer een collega Adam de film "Where there is a will, there is a way" aanraadt, kijkt hij die. In een kleine bijrol ziet hij een man, die wel erg veel lijkt op hemzelf. Gefascineerd doet Adam onderzoek en ontdekt dat de acteur Anthony Claire heet. Adam wil Anthony leren kennen en weet zijn adres en telefoonnummer te achterhalen. Wanneer hij belt, krijgt hij Helen Claire (Gadon) te spreken. Helen denkt dat zij met haar man Anthony spreekt en is zeer van streek wanneer Adam niet wil toegeven dat hij eigenlijk Anthony is. 
Wanneer later die avond Anthony (ook Gyllenhaal) thuiskomt, wordt hij door zijn hoogzwangere vrouw geconfronteerd met haar vreemde ervaring. Zij denkt dat hij weer vreemd gaat en zich vergiste in nummers. Anthony ontkent dit. 

Adam geeft zijn zoektocht nog niet op. Het komt tot een ontmoeting met Anthony. Adam en Anthony lijken echt als twee druppels water op elkaar. Alleen Anthony is veel extraverter an assertiever dan Adam. Adam voelt zich geïntimideerd en vindt bij nader inzien de ontmoeting een vergissing. 
Maar nu heeft Anthony de smaak te pakken. Zeker wanneer hij zijn oog laat vallen op Mary, de vriendin van Adam. 
Anthony benadert nu Adam en zet hem onder druk. Hij wil een weekeind met Mary hebben. Dan kunnen ze elkaar met rust laten. Adam geeft toe, maar terwijl Anthony Mary oppikt voor een weekeind weg, neemt Adam het leven van Anthony over. Helen lijkt Adam te accepteren als Anthony, maar ze vraagt wel naar zijn dag op de universiteit. 
Ondertussen ontdekt Mary dat het niet Adam is met wie zij op pad is. Dit leidt tot een ruzie in een auto en een verkeersongeluk met dodelijke afloop. 

En zo blijft Adam achter als Anthony in een veel leuker leven. Maar wanneer hij zijn nieuwe vrouw volgt een kamer in, blijkt zij ook een spin te zijn.

Conclusie
Een zeer intrigerende film! Wat betekent dit allemaal? Hoe kan het dat Adam een exacte kloon heeft in Anthony. Niet alleen lijken zij op elkaar, zij hebben ook nog dezelfde littekens. Het enige verschil is hun karakters en het feit dat Anthony een afdruk van een trouwring op zijn vinger heeft.
Zijn zij een tweeling? De moeder van Adam (Rossellini) zegt van niet en zij moet het weten. Maar zij haalt Adam en Anthony door elkaar. Zij denkt dat Adam fantasiën heeft over acteur worden, terwijl het Anthony was die acteur was. En zij denkt dat Adam van bosbessen houdt, terwijl dat ook weer Anthony was.

Leidt Adam/ Anthony aan een geestesziekte? Dat hij twee levens wil leiden? Een leven als afgeleefde docent, met als fantasie het leven van de veel stoerdere Anthony? Of is het juist Adam die de succesvolle docent is, terwijl Anthony nooit veel verder is gekomen dan "derde loopjongen" in een film? En zijn de gebeurtenissen een poging van Adam om zijn twee persoonlijkheden te integreren?

Wat is de rol van de spinnen? Zij worden iedere keer geassocieerd met seks (een spin in een seks-show, een blote dame met spinnenkop in een droom en een zwangere echtgenote die veranderd in een spin). Heeft Adam/ Anthony eigenlijk een niet onderkende angst voor seks/ relaties en waar dat toe leidt, zwangerschap?  Kan hij vanwege die angst geen stabiele relatie met vrouwen aangaan (Anthony gaat vreemd, terwijl een bloedmooie zwangere vrouw thuis op hem wacht, de relatie tussen Adam en Mary is ook niet ideaal). Leidt deze angst tot dromen over spinnen en zijn gespleten leven? Durft Adam de verantwoordelijkheden van het vaderschap niet aan en springt hij daarom als Anthony uit de band?

Wat is de rol van de totalitaire staat? Dat is een onderwerp waar Adam over doceert. Maar is het misschien ook de samenleving waar Adam in leeft? De architectuur van de gebouwen waar hij woont en werkt is typisch Brutalistisch (ze staan ook allemaal in Toronto). De overdaad aan beton en het gebrek aan bomen en groen voelt erg onaangenaam aan. Als docent lijkt Adam niet veel te verdienen, terwijl hijzelf doceert dat totalitaire regimes altijd als eerste het onderwijs de nek omdraaien, om het volk dom te houden. Verder ziet alles er wel modern, maar ook redelijk viezig uit. Alles is donker en schimmig en over de stad lijkt altijd een waas van smog te hangen. Heeft hij daarom last van nachtmerries? Zijn de spinnen zijn onderdrukte angsten over het leven in een staat waarin hij niet veilig is?

Spelen de bosbessen nog een rol van betekenis?

Zeker kijken wanneer je de kans krijgt!

Geen opmerkingen:

Een reactie posten