Parzival

Enige tijd geleden las ik Parsifal en de Geschiedenis van de Graal van Chrestien de Troyes. Dat smaakte naar meer, dus ik heb ook Parzival van Wolfram van Eschenbach erbij gepakt, gewoon uit onze bieb.

Chrestien de Troyes was een Fransman en schreef zijn Geschiedenis van de Graal in de twaalfde eeuw. Wolfram van Eschenbach was een Duitser en schreef zijn verhaal in de dertiende eeuw, waarbij hij zich duidelijk wel baseerde op het verhaal van Chrestien. Maar zijn Parzival is veel uitgebreider. 

Spoilers

 Het verhaal van Parzival begint bij de vader van Parzival, Gahmuret van Anschouwe. Deze kan niets erven als zijn vader sterft en zwerft daarom de wereld rond, om een heer te vinden om bij in dienst te gaan. Tijdens deze omzwervingen huwt hij de zwarte Koningin Belacane en krijgt bij haar een zoon, Feirefiz. Gahmuret verlaat haar en huwt dan Herzeloide en krijgt bij haar Parzival, waarna hij prompt op het slagveld sterft. 

Vrouwe Herzeloïde heeft haar buik vol van ridders en hun geweld en besluit om haar zoon in afzondering op te voeden. Maar bloed kruipt waar het niet gaan kan. Wanneer Parzival op een dag ridders ziet, wil hij net zo worden al hij. Hij verlaat zijn moeder en trekt de wijde wereld in. De geïsoleerde opvoeding van zijn moeder heeft Parzival geen goed gedaan, en met zijn naïviteit komt hij telkens in de problemen. 

Desondanks weet hij zijn weg te vinden naar het hof van Koning Artus en daar indruk te maken op verschillende ridders en mooie dames. Hij houdt er zelfs een vrouw aan over. Ook leert hij mensen kennen die familie van hem blijken te zijn, via zijn moeder. Het blijkt dat hij een vooraanstaand man is en claim kan leggen op verschillende koninkrijken. Maar wanneer hij de Visserkoning in het Kasteel van de Graal bezoekt, is hij zo onder de indruk en zo in verwarring door de verschillende adviezen die hij kreeg, dat hij geen vragen stelt. En de volgende dag realiseert hij zich, dat hij de verkeerde keuze heeft gemaakt. En dan start een lange reis voor Parzival om echt volwassen te worden, zijn plek in de wereld in te nemen en te begrijpen wat alle lessen die hij leerde nu echt betekenen. 

Ondertussen volgen we ook de avonturen van Gawan van Norwaege, een neefje van Koning Artus. Hij is een werelds en vooraanstaand ridder. Zijn uitdagingen liggen dan ook niet op het spirituele of sociale vlak, maar op het gebied van ridderlijkheid zelf. Steeds is hij aan de slag om vrouwen en hun belangen te verdedigen en zich te verweren tegen andere ambitieuze ridders. 

Conclusie

Als je geïnteresseerd bent in ridderverhalen of de verhalen van Koning Arthur en zijn ridders, mag deze zeker niet ontbreken in je leeslijst. Het is een lang verhaal, met veel focus op de familiebanden en verplichtingen tussen ridders. En twee ideaal-typen van ridders komen uitvoerig voor het voetlicht. En Wolfram van Eschenbach heeft zelf ook nog een rol in het verhaal. Her en der levert hij commentaar op de ridders, op de vrouwen en op de daden die mensen verrichten. En dat is hilarisch. Zeker een leuke aanvulling op het verhaal van Chestien de Troyes. 

Verder viel mij als Antropoloog nog het belang van neven op. Parzival is de zoon van Herzeloïde en daarmee de geschikte erfgenaam van Amfortas (die geen zoons heeft), broer van Herzeloïde en oom van Parzival. Hetzelfde geldt voor Gawan, de zoon van de zuster van Koning Artus. En een groot deel van het verhaal start met een conflict tussen Artus en Ither, ook neven. Ither vindt dat hij koning had moeten worden na Utependragon, in plaats van zijn (onechte?) zoon Artus. Het lijkt erop dat hierbij verwezen wordt naar een vorm van Matrilineaire overerving. Dan zijn het de vrouwen die de aanspraak en de titels hebben, deze gaan dan naar hun kinderen. En in de praktijk betekent dit dan dat neefjes erfgenamen van hun ooms zijn. Ooms hebben er dan ook belang bij om te zorgen dat hun neven goed gepositioneerd zijn om die rol later op zich te nemen. 

Al met al een erg interessant boek om te lezen.