Nogmaals Black Narcissus

Na de miniserie en het boek heb ik nu ook de film Black Narcissus (1947) van Michael Powell (The Thief of Bagdad) en Emerich Pressburger. In deze klassieker vertolken Deborah Kerr, Kathleen Byron (The Rivals of Sherlock Holmes) en David Farrar de belangrijkste rollen van de driehoeksverhouding. Verder zien we nog Jean Simmons (Spartacus), May Hallat (Ivanhoe) en Sabu (Thief of Bagdad) in belangrijke rollen. 

De film is in zijn geheel opgenomen in Groot Brittannië en behalve Sabu zijn er geen Indiase acteurs gebruikt. Dus alle rollen van de lokale bewoners van Mopu worden gespeeld door Britse acteurs met heel veel make-up. Dat maakt deze film al snel wat bevreemdend om naar te kijken. 

Spoilers

Het verhaal van deze film is al twee keer eerder besproken hier, dus een waarschuwing zou niet nodig hoeven zijn. 

De Nonnen van Saint Faith in Darjeeling krijgen een aanbod van een lokale machthebber om in Mopu een nieuw klooster te starten. Ze willen dit aanbod niet laten schieten en de Zusters Clodagh (Kerr), Philippa (Flora Robson), Blanche (Jenny Laird), Ruth (Byron) en Briony (Judith Furse) gaan naar Mopu. In Mopu blijkt het klooster vervallen, de lokale bevolking spreekt geen Engels en de enige Europese contactpersoon voor de Nonnen is de oneerbiedige Mr. Dean (Farrar), die het liefst rondloopt in korte broek en openvallend shirt. 

De Nonnen hebben moeite om hun klooster vorm te geven. Allemaal hebben ze te maken met verleiding. Zuster Clodagh door haar herinneringen aan een vorig leven, Zuster Ruth door de aanwezigheid van Mr. Dean, Zuster Philippa door de mooie omgeving, Zuster Blanche door de lokale kindertjes en Zuster Briony lijkt de enige te zijn die nog een beetje stabiel blijft. Als dan ook nog de jonge zoon van de Generaal (Sabu) lessen wil volgen van de Nonnen en de mooie, ambitieuze wees Kanchi (Simmons) ook onderdak zoekt, stapelen de problemen zich al snel op. 

Het lukt de Nonnen niet om het klooster tot een succes te maken. Mannen blijven in en uit lopen in het klooster. De kinderen en zieken willen niet meer naar de school en ziekenboeg komen. Het klooster kan ook niet zelfvoorzienend worden. En tot slot kunnen de Zusters zich niet richten op een spirituele opdracht. Het lukt ze niet om iemand te bekeren of om zelf hun focus op hun band met God te houden. Uiteindelijk geven ze het op en keren terug naar Darjeeling. 

Conclusie

Deze film is heel wat beter dan de serie, die ik eerder heb gezien. De acteurs zijn over de hele linie beter en de obsessie van Zuster Ruth met Mr. Dean wordt wat beter opgebouwd. Verder zijn de plaatjes ook prachtig, ondanks dat het allemaal in een studio is Groot Brittannië is gefilmd. 

De Nonnen verbeelden in deze verfilming ook wat beter de arrogantie en nutteloosheid van het Britse, koloniale beschavingsoffensief. Ze komen en gaan in Mopu en bereiken helemaal niets. Zelfs de jonge Generaal, die nog het meeste geïnteresseerd is in Christendom en het Britse Rijk, besluit uiteindelijk om verder te gaan met Kanchi en in de Himalaya te blijven. Uiteindelijk vertrekken de Nonnen en worden de herinneringen aan hun aanwezigheid weggespoeld met de monsoon. 

Aan de andere kant valt er ook heel wat af te dingen op deze film. Zo zijn de Zusters wel erg onvoorbereid (wat me ook irriteerde aan de serie en de film). Voor een complexe onderneming als het stichting van een nieuw klooster in een geïsoleerd gebied in de Himalaya, zou ik toch wat meer voorbereidingen treffen. Zoals het samenstellen van een groot en stabiel team, met leden met ervaring met het uit de grond stampen van een nieuwe leefgemeenschap in een geïsoleerd gebied. Het was van te voren al duidelijk dat er twijfels waren over de stabiliteit van Zuster Ruth en ook Zuster Clodagh had problemen met trots, als kind van rijke Ierse adel. Bovendien had zij als een van de jongste Nonnen geen ervaring met leidinggeven. 

Verder was het team dan ook nog eens slecht voorbereid. Ze hadden geen idee wat ze aan zouden treffen in Mopu, niemand sprak de lokale taal en ze hadden niet genoeg voorraden mee om het lang uit te houden. Als Philippa wel de goede zaden had gezaaid hadden ze alsnog een slechte oogst kunnen hebben, en ernstige problemen kunnen krijgen. 

Verder was ook het gebruik van blackface (brownface?) voor de Indiase karakters lachwekkend. Jean Simmons is geen Indiase, hoeveel schminck je er ook opsmeert en hetzelfde geldt voor May Hallat. 

Verder heeft deze film waarschijnlijk eigenhandig het nunsploitation - genre een kickstart gegeven. De sfeer wordt bij vlagen erg broeierig, vooral tussen Kanchi en de jonge Generaal en tussen Zuster Ruth en Mr. Dean, maar ook tussen Zuster Clodagh en Mr. Dean hangt een spanning. Aan de andere krijgt, krijgt de film ook bepaald wat horror elementen, zeker wanneer Zuster Ruth duidelijk waanzinnig wordt. Ze heeft bij vlagen een doodenge grijns, als ze haar seksualiteit wat meer omarmt gaat dat ook niet op een gezonde manier. En op het einde sluipt ze op de achtergrond steeds door het beeld. 

Deze film staat hoog aangeschreven, dus zeker de moeite van het kijken waard. Aan de andere kant, sommige zaken zijn tegenwoordig te gedateerd.