Met vrienden keek ik een hele vreemde film, Titus (1999) van Julia Taymor. Het is een verfilming van Shakespeare’s Titus Andronicus. Shakespeare heeft vroeg in zijn carrière een korte, maar heftige Quentin Tarantino - fase gehad en dat leidde tot deze wel heel bloederige tragedie. Of is het een inktzwarte komedie? Ook critici zijn daar nog niet over uit.
In ieder geval, de titelrol is voor Anthony Hopkins (Bram Stoker's Dracula, The Lion in Winter). Verder zien we Jessica Lange en een piepjonge Jonathan Rhys Meyers (Vanity Fair (2004)). Ook speelt Harry Lennix (Dollhouse, The Matrix Films) nog een belangrijke rol en verder komen Angus Macfadyen, Alan Cumming en Colm Feore (Thor) ook nog voorbij.
Spoilers
Het toneelstuk is uit de zeer laat 16e eeuw, maar redelijk onbekend, dus kijk uit.
De film opent met een jongetje dat aan de ontbijttafel een enorme bende maakt van zijn ontbijt en zijn speelgoed. Zijn oorlogszuchtig spel wordt steeds wilder en ook buiten lijkt een oorlog gaande te zijn. Dan barst er een Romeinse Soldaat door zijn keukenraam, die hem ontvoert naar een Romeins Amfitheater. En dan wordt de film pas echt raar (Ja, het is zo een soort film).
De Romeinse Generaal Titus Andronicus (Hopkins) keert terug van oorlog tegen de Goten. Hij heeft de Goten overwonnen, maar tegen een gruwelijke prijs. Wel 21 van zijn 25 zonen zijn omgekomen in de strijd. Maar hij heeft gewonnen, glorie gebracht aan Rome en nog krijgsgevangenen gemaakt in de vorm van Koningin Tamora (Lange), haar 3 zoons, Alarbus (Degan), Chiron (Rhys Meyers) en Demetrius (Rhys) en haar dienaar Aaron de Moor (Lennix). Titus laat Alarbus ombrengen als offer aan de goden en wraak voor de dood van zijn 21 doden. Tamora smeekt nog om genade. Maar als Titus niet te vermurwen is, zweert zij eeuwige wraak, het hele geslacht van de Andronici moet ten onder gaan!
Al snel krijgt Tamora haar kans. De oude Romeinse Keizer is ook overleden. Zijn zonen Saturninus (Cumming) en Bassianus (Frain) strijden om de troon. Voor het tot een burgeroorlog komt, wijst de senaat Titus Andronicus aan als nieuwe keizer. Deze weigert, vanwege zijn leeftijd en wijst Saturninus aan als nieuwe Keizer. Saturninus wil als dank huwen met Lavinia, dochter van Titus. Zij was echter al verloofd met jongere broer Bassianus.
Bassianus schaakt Lavinia. De nog levende zonen van Titus, Lucius (Macfadyen), Quintus (Doughty), Mutius (Ritson) en Martius (Wells), steunen de keuze van Bassianus en Lavinia. Titus ziet dit als verraad aan de Keizer en aan Rome en zet de achtervolging in. Hij doodt daarbij zijn eigen zoon Mutius (Het is niet alsof hij nog zwemt in de zonen, kijk toch uit man). Saturninus besluit om (de veel oudere) Tamora te huwen. En zij begint meteen met haar wraakplan tegen de nog levende Andronici. Zij adviseert Saturninus om vrede te sluiten met zijn broer Bassianus en met Titus en zijn familie.
Later blijken Aaron de Moor en Tamora geliefden te zijn, en zij gebruiken Saturninus voor hun eigen doeleinden, Tamora uit wraak, Aaron de Moor omdat hij gewoon in- en inslecht is. Zij laten Bassianus ombrengen en laten daar de zonen van Titus, Quintus en Martius voor op draaien. Haar zoons Chiron en Demetrius ontvoeren, verkrachten en verminken Lavinia en laten haar voor dood achter. Het plan werkt naar verwachting. Keizer Saturninus laat Quintus en Martius arresteren. Titus stuurt zijn laatste zoon Lucius naar de Goten, om samen met hen op te trekken tegen Rome en tegen deze valse keizer. Al dit slechte nieuws maakt Titus waanzinnig (of doet hij alsof?).
Maar in het huis van de keizer gaat ook niet alles volgens plan. Tamora bevalt van een kind. Het kind is zwart en de zoon van Aaron de Moor en niet van Saturninus. Aaron de Moor wordt overvallen door liefde voor zijn zoon. Hij doodt de vroedvrouw (geheel in stijl, mag ik wel zeggen) en vlucht met zijn kind. Al snel valt hij in handen van Lucius en het leger van de Goten. Om zijn kind te redden, vertelt hij alles wat hij weet van de intriges aan het hof.
Titus doodt de zonen van Tamora. Hij tapt hun bloed af en slacht hen. Zij zullen de hoofdmaaltijd worden van het vredesoverleg tussen Lucius en Saturninus. Tijdens het diner (als iedereen al eet van de vleespastei), komt Lavinia binnen. Titus vraagt nog advies aan Saturninus over wat een vader met een verkrachtte dochter moet doen. Het (historische) advies is dat een vader dan in zijn recht staat zijn dochter te doden. Wanneer Titus dat doet aan de dinertafel is iedereen geschokt. Saturninus vraagt nog naar de daders, een lachende Titus vertelt dat dat Demetrius en Chiron waren en dat iedereen die nu heeft opgegeten.
Maar nog is Titus niet klaar. Hij doodt Tamora, waarna Saturninus Titus doodt en Lucius in weerwraak Saturninus doodt.
Het etentje is ten einde en dan blijkt dat we nog steeds in het Amphitheater uit het begin van de film zitten. De jonge jongen uit het begin van de film redt de baby-zoon van Aaron en samen lopen zij de zonsopgang tegemoet.
Conclusies
Waar heb ik naar zitten kijken?! Het verhaal van Titus Andronicus is natuurlijk al oud (en ik kende het al), maar deze verfilming maakt het verhaal zo mogelijk nog vreemder. De regisseur heeft het voor gekozen om de oorspronkelijke tekst van het toneelstuk te blijven gebruiken (net als in Romeo + Juliet (1996)), maar het te verplaatsen naar een min of meer moderne tijd. Er zijn auto's, modern wapentuig en moderne gebouwen.
Verder had Saturninus bepaald een enge, fascistische esthetiek, om maar aan te geven dat het echt een hele enge kerel was. Hij kwam over als een tikje gay, een tikje een makkelijk te manipuleren moederskindje en een tikje een enge autoritaire fascist. Zijn looks leken regelrecht gejat uit The Fifth Element (1997), met name de rol van Gary Oldman. Ook was het meubilair soms raar, zo was de troon van Saturninus veel en veel te groot voor hem, ook erg symbolisch voor een leider die aan alle kanten gemanipuleerd wordt. Daarnaast dezen de scenes waarin waanzin (of extreem middelengebruik) getoond werden, ook denken aan de hysterische drukte van bijvoorbeeld A Clockwork Orange (1971). En Anthony Hopkins mocht na zijn iconische rol in The Silence of the Lambs (1991) weer iemand spelen, die geen moeite heeft met kannibalisme.
Al met al net iets te vreemd om echt leuk te zijn. Aan de andere kant, ik kan wel begrijpen waarom men niet kan beslissen of dit verhaal een tragedie is, of juist een diepzwarte komedie. Vooral de commentaren van Aaron de Moor zijn soms hilarisch. Alleen kijken als je erg geïnteresseerd bent in het oeuvre van Anthony Hopkins of Shakespeariaanse toneelstukken.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten