Orlando

Orlando (1992) is de grote doorbraak voor Tilda Swinton (3.000 Years of Longing, The Dead Don't Die, The Personal History of David Copperfield, Doctor Strange, Only Lovers Left Alive) bij het grotere publiek. Geen wonder dat hij dus op de agenda stond van het Lux Open Air Festival met als overkoepelend thema Tilda Swinton. 

Orlando is van Sally Potter en gebaseerd op het gelijknamige boek van Virginia Woolf. Orlando is het levensverhaal van een jonge edelman, Orlando, die in opdracht van Koningin Elizabeth I weigert te sterven. hij leeft vele eeuwen langen beleeft zo allerlei avonturen. 

Spoilers

Deze film is inmiddels meer dan 30 jaar oud. En het boek waarop het gebaseerd is is uit 1928, bijna 100 jaar oud dus. Een waarschuwing zou niet meer nodig hoeven zijn. 

De film begint met Orlando (Swinton), die worstelt met het schrijven van een gedicht, ter ere van het bezoek dat Koningin Elizabeth I (Crisp, met een bijzondere geschiedenis) aflegt aan het landgoed van zijn vader. Orlando laat met zijn onhandigheid bijna het bezoek in de soep lopen, maar Koningin Elizabeth lijkt dat wel amusant te vinden. Zij geeft Orlando het eigendom van een groot landgoed. Op voorwaarde dat Orlando belooft om nooit ouder te worden. En Orlando wordt niet ouder. 

We volgen een eeuwig jonge Orlando door de eeuwen heen. Eerst wordt hij verliefd op de dochter van een Russische diplomaat, Sasha (Valandrey), maar dat loopt op niets uit. Met een gebroken hart vertrekt Orlando naar Istanbul om daar ambassadeur te worden voor het Britse Rijk aan het Ottomaanse hof. Hij sluit een diepe vriendschap met de Ottomaanse Sultan. 

Maar de politieke situatie wordt steeds instabieler en Orlando raakt betrokken bij een opstand. Wanneer hij na deze incidenten in slaap valt en zeven dagen slaapt, wordt hij daarna weer wakker as een vrouw (nog steeds gespeeld door Swinton). Orlando zelf denkt dat een spontane geslachtsverandering niet veel zal veranderen in haar leven, zij is van binnen nog steeds dezelfde. 

Wanneer Vrouwe Orlando terugkeert naar Groot Brittannië, blijkt dat andere mensen haar geslachtsverandering wel heel opmerkelijk vinden (in tegenstelling tot het feit dat ze al eeuwen oud is). Haar (voormalige) mannelijke gelijken nemen haar niet meer serieus, zij heeft juridische problemen omdat ze een vrouw is en haar kasteel, grondgebied en inkomen niet zelf kan beheren. De enige oplossing is trouwen. 

Uiteindelijk trouwt ze niet, maar heeft wel een affaire met Amerikaan Shelmerdine (Zane), die uiteindelijk ook niet wil blijven. Hij vecht overal voor vrijheid, vooral zodat hij zichzelf niet vast hoeft te leggen. Orlando blijft zwanger achter (de hele 20e eeuw lang) en weet uiteindelijk haar draai te vinden in de laat 20e eeuw, met jonge dochter. 

Conclusies

Een beetje een rare film, waarbij boodschap duidelijk iets meer boven de inhoud gaat. Maar met wat leuke vondsten toch heel aardig om eens te bekijken. 

Tilda Swinton in haar jonge jaren (ze is hier ongeveer 30) is natuurlijk leuk om naar te kijken en laat hier ook al zien dat ze een fantastische actrice is. Ze draagt overduidelijk de hele film en doet haar best om als een wat androgyne man over te komen in de eerste helft (maar het lukt niet echt). 

Dan zijn de locaties waar alles gefilmd wordt ook prachtig, vooral de delen die zich in Istanbul en het gebied eromheen afspelen. Maar ook het landhuis in Engeland komt verschillende keren voorbij en is prachtig. 

Maar de film draait om de boodschap, dat je altijd jezelf moet kunnen zijn en dat daarbij de buitenkant er minder toe doet dan de binnenkant. Dus Orlando is in elke tijd en als man of als vrouw essentieel dezelfde persoon. En dan kan Koningin Elizabeth I ook gespeeld worden door een man. En met de reis door de tijd en de wereld van Orlando zien we ook dat er veel aandacht wordt besteed aan de kostuums en aankleding van de locaties. Maar de problemen waar Orlando mee worstelt, blijven essentieel dezelfde. 

Een geinige en vreemde film om eens te zien, maar alleen als je geïnteresseerd bent in het complete oeuvre van Tilda Swinton of in LHBTQI+ films.