Anita Berber

Een tijdje geleden vertelde ik hier al over een rollenspel dat zich afspeelde in Weimar - Berlijn. En dat leidde ertoe dat ik mij sindsdien heb verdiept in Weimar - Berlijn. Ik las boeken, ik keek films uit die periode (Nosferatu, Das Cabinet des Dr. Caligari, Metropolis en natuurlijk M: Eine Stadt sucht einen Mörder) en keek een serie over die periode. En nu weer een nieuw boek: The Seven Addictions and Five Professions of Anita Berber van Mel Gordon over het leven en werk van de beroemde en beruchte Anita Berber. 

De kaft zegt het allemaal

Spoilers

In dit boek wordt in chronologische volgorde het leven van Anita Berber gereconstrueerd. Ze begint haar leven in Leipzig en Dresden. Later wordt zij leerling van de dansschool Emile Jacques - Dalcroze met zijn eigen opvatting over dans en beweging. Later stapt zij over naar de opleiding van Rita Sacchetto. Wanneer Anita 16 is, maakt zij haar debut als danseres in het Cabaret van Berlijn en kort daarna is zij ook model voor tijdschrift Die Dame. Anita Berber vergaart steeds meer bekendheid en stapt ook over naar het witte doek, waar zij in verschillende films verschijnt. 
Maar haar succes heeft ook een keerzijde. Ze grijpt steeds vaker naar verschillende verdovende middelen en haar gedrag in het openbaar wordt ook steeds grilliger. Ze verschijnt naakt of bijna naakt in openbare gelegenheden, heeft openlijk affaires met mannen en vrouwen en raakt steeds vaker betrokken bij ruzies en vechtpartijen. In de loop der jaren wordt haar gedrag steeds extremer. Op een gegeven moment is zij ook niet meer welkom bij de verschillende podia in Berlijn en zij vertrekt op een buitenlandse tournee. Wanneer zij tijdens die tournee instort, keert zij terug naar Berlijn om daar te sterven. 

Conclusie 

Dit is wel een heel slecht boek. Het leven van Anita Berber is zeer facinerend, het is dan ook wel buitengewoon jammer dat het is opgeschreven door een man die zich alleen kon richten op de sensationele details van haar leven. 

Zo wordt er wel heel erg veel aandacht besteed aan het lichaam van een minderjarige (de kleine borsten, het androgyne figuur), er wordt ook wel veel stilgestaan bij het feit dat zij naakt verscheen in het openbaar en naakt danste. Over haar liefdesrelaties wordt alleen in de meest vulgaire termen gesproken (they fucked, slutty). En er gaat veel aandacht naar haar overmatige drank- en drugsgebruik en de vechtpartijen waar zij steeds bij betrokken raakte. 

Maar er wordt nergens onderzocht waarom Anita Berber dit nou allemaal deed. Meisjes van een jaar of 16 besluiten echt niet zelf om in risqué shows met weinig kledij te verschijnen. Ook bedenken ze niet dat ze mannen die oud genoeg zijn om hun vader te zijn, moeten verleiden om een respectabele fan op de eerste rij van hun voorstellingen te hebben. Dus wat dreef haar om dat te doen? Was het de extreme armoede van Weimar Berlijn (hoewel de jaren van hyper-inflatie nog moesten komen in deze tijd)? Werd zij bruut geëxploiteerd door mensen in haar omgeving? Haar alleenstaande, gescheiden moeder misschien? Of de leiders van de dansgroepen waar zij deel van uitmaakte? Welk trauma probeerde zij te verdoven met de waanzinnige hoeveelheden drank en drugs? Waar kwam haar ongebreidelde woede vandaan?

Het gevarieerde leven van een facinerende vrouw, die duidelijk worstelde met verschillende demonen en daarnaast ook revolutionair was op het gebied van dans, mode en liefdesrelaties wordt beschreven door een man die zijn "male gaze" niet thuis kan laten. De aandacht gaat alleen maar uit naar haar lichaam en haar seksuele escapades (en ik vraag me echt af of die allemaal vrijwillig waren). Dat liet toch een beetje een vieze smaak achter. En van een boek uit 2006 had ik beter verwacht.