The Northman

Afgelopen week zijn Sander en ik samen naar de film gegaan, The Northman (2022) van  Robert Eggers. In de hoofdrollen waren er Alexander Skarsgård (zoon van Stellan), Nicole Kidman, Claes Bang (Dracula), Ethan Hawke, Anya Taylor - Joy, Willem Dafoe (Murder on the Orient Express, What Happened to Monday?) en Björk. 

The Northman

The Northman grijpt terug op verhalen over Amleth, een prins uit Jutland. Nadat zijn vader is gedood door zijn oom en zijn moeder, neemt hij wraak op zijn oom en moeder. Het verhaal van Amleth was ook de basis voor het toneelstuk van Shakespeare. Maar deze film wil het verhaal dus weer in de oorspronkelijke setting vertellen. 

Spoilers

De film begin met een stel Vikingschepen, die terugkeren naar huis met een rijke buit van goud, bont en slaven. Het zijn de schepen van Koning Aurvandil War Raven (Hawke). Zijn koninkrijk op Hrafnsey (bij Ijsland) is welvarend en hij heeft een zoon, Amleth, om trots op te zijn. Toch zijn er spanningen. Zijn vrouw Gudrun (Kidman) is nogal koel en afstandelijk naar hem en haar zoon. Bovendien is er ook een ambitieuze bastaard - broer Fjölnir (Bang), die een erg goede relatie lijkt te hebben met de Koningin, de hofnar Heimir (Dafoe) geeft daar zelfs commentaar op. 
Aurvandil is ernstig gewond geraakt tijdens de laatste rooftocht en hij denkt na over zijn eigen sterfelijkheid. De volgende dag neemt hij zijn jonge zoon mee naar een heiligdom en daar ondergaan ze een ritueel, waarmee ze een deel van hun toekomst kunnen zien. 

Maar Fjölnir is ietsje doortastender. Wanneer Aurvandil en Amleth weer naar buiten komen, staat hij al met een groepje mannen klaar. Aurvandil wordt lafhartig neergeschoten, terwijl Amleth maar net weet te ontkomen. In het dorp vindt ook een bloedbad plaats en aan het einde van de dag zit Fjölnir veilig op te troon, terwijl Amleth in een bootje wegroeit. Hij zweert dat hij zijn vader zal wreken, zijn moeder zal redden en zijn oom zal doden. 

Jaren later is Amleth onder een geheime naam een krijger in het leger van een ander. Na een rooftocht treft hij in een lokaal heiligdom een Zieneres (Björk),die hem herinnert aan zijn lot, hij moet zijn vader wreken, zijn moeder redden en zijn oom doden. 

Wanneer de volgende dag de overwinnaars napraten en plannen maken over wat ze zullen doen met de slaven, krijgt Amleth nieuws over Fjölnir. Deze is niet langer koning in Hrafnsey, maar is daarvandaan verdreven en woont nu in IJsland. Een deel van de nieuwe slaven zal aan Fjölnir verkocht worden. Amleth besluit om zich voor te doen als slaaf, om zo naar IJsland te komen (Dit vond ik eigenlijk een onwaarschijnlijk stuk, waarom zou hij niet als krijger naar Ijsland kunnen gaan? En welke garanties zijn er dat hij daadwerkelijk zal eindigen in Ijsland bij Fjölnir? Waarom wordt hij niet herkend door zijn maten?). 

Eenmaal in Ijsland ziet Amleth dat Fjölnir een goed leven leidt. Gudrun is met hem hertrouwd en heeft hem zelfs een tweede zoon geschonken, Gunnar. Het leven lijkt vreedzaam voort te kabbelen en Aurvandil War Raven is vergeten. Amleth start samen met slavin Olga (Taylor - Joy) een terreurcampagne. Hij weet een magisch zwaard te bemachtigen en één voor één worden mensen van Fjölnir gedood, net zo lang tot de bevolking denkt dat zij worden belaagd door geesten. 

Wanneer Amleth zijn moeder wil bevrijden, krijgt hij nog een vreselijke schok te verwerken. Zijn moeder was een slavin en slachtoffer van verkrachting. Amleth is het kind van verkrachting. Dat zij het later heeft geschopt tot echtgenote en koningin doet niets af aan het feit dat zij Aurvandil haatte. Het hele wereldbeeld van Amleth stort in. Zo nobel was zijn vader niet, zijn moeder was geen onschuldig slachtoffer van de coup van zijn oom en zijn oom pakte wat hij pakken kon, net als zijn vader indertijd. En wat betekent dit voor Amleth?

Het lijkt erop dat Amleth zal sterven, als gevangene van zijn oom. Zijn missie zal niet volbracht worden. Maar dan wordt hij uit zijn benarde positie bevrijdt door Raven. Samen met Olga wil hij de eindeloze cyclus van wraak achter zich laten en een nieuw leven beginnen bij familie in de Orkney Eilanden. Maar dan is Olga zwanger. Amleth realiseert zich dat Fjölnir na de dood van Gudrun en Gunnar niet zal rusten voor ook de lijn van Amleth is uitgeroeid. Amleth keert terug om een laatste gevecht te leveren met Fjölnir. 

Conclusie

Whew, wat een film. Robert Eggers heeft zijn best gedaan om een zo realistisch mogelijk beeld te geven van de leefwereld van de Noormannen in de vroege middeleeuwen. We zijn een paar jaar geleden in Denemarken op vakantie geweest en veel zaken waren herkenbaar. Zo was de hal waarin Aurvandil woont en zijn mannen ontvangt, zo nagebouwd van de vergelijkbare huizen die we zagen in 

Jelling en Ribe. Ook is er duidelijk veel moeite gestoken in het recreëren van de rituelen en leefwijzen van die periode. Ook de lange reizen die de Noormannen ondernamen, worden even aangestipt. Ze vinden het geen enkel probleem in het land van Rus (Oekraïne) uit roven te gaan en dan te besluiten of de slaven meer geld zullen opbrengen in Ijsland of in Constantinopel. De afstand tussen Ijsland en Constantinopel is toch al gauw 4.000 km. En ook dit is historisch. In Jelling zijn muntjes uit Irak gevonden. De Noorse en Iraakse handelaren troffen elkaar in Constantinopel. 

Verder was het verhaal natuurlijk ook fantastisch. Denk je dat je naar een mythisch wraak epos zit te kijken, met net genoeg gebeurtenissen erin, waarvan je je af kan vragen of ze echt of magisch zijn, krijg je ineens de onthulling van Gudrun, dat zij ook een slachtoffer was van de leefwijze van de Noormannen. En daarmee komt de hele wraakmissie van Amleth op losse schroeven te staan. De daden van zijn vader Aurvandil zorgden ervoor dat zijn moeder Gudrun zon op wraak. En wat betekent dat voor Amleth, die precies hetzelfde doet als zijn vader? Ook hij vermoordt links en rechts mensen en maakt ze tot slaaf. Welke wraakgevoelens komen daar uit voort, die nog generaties lang na zullen echoën?

En heeft Amleth in de twintig jaar dat hij bezig was met zijn wraakmissie dan niet één keer nagedacht over waar hij en zijn vader mee bezig waren? Je ziet hoe hij een dorp uitmoordt. Heeft hij nooit nagedacht over waar zijn moeder vandaan kwam, als hij ziet hoe andere mannen slavinnen tot vrouw nemen? 

De film deed me denken aan Valhalla Rising, ook over een man die niets anders kan dan vechten en daar uiteindelijk aan ten onder gaat. En ook aan The Last Duel, waar de mannen in de wereld beslissingen nemen en de vrouwen daar slachtoffer van worden.  

Gaat dat zeker zien.