Vakantie in Nederland - De Pest

Terwijl Sander nog weg was met de kinderen in Zeeland, maakte ik van de gelegenheid gebruik om naar Museum Het Valkhof te gaan. Daar is een tijdelijke tentoonstelling over de Pest te zien. Wat in deze (voortdurende) tijden van Corona natuurlijk enorm interessant is. Museum het Valkhof heeft vaker tijdelijke tentoonstellingen die erg leuk zijn om eens te bezoeken, zo hebben wij in het verleden al tentoonstellingen gezien over Gladiatoren, Romeinen, Katerina van Kleef en Luxe en Decadentie.  

Het Laatste Oordeel
Terwijl jij de Dood ziet, heeft hij je al lang in zijn vizier.

Het was een vrij korte tentoonstelling. Maar er was een duidelijk overzicht van de verschillende Pestgolven die zich over Europa en de rest van de wereld hebben uitgestort. Het begon allemaal met de Pest van Justinianus (die we ook kennen uit Pendragon) en in latere tijden kwam de Pest steeds terug in nieuwe golven. Ongelofelijke hoeveelheden mensen werden ziek en overleden. En dat had allerlei gevolgen voor de samenleving.

Rozenkrans van Schedels

Verschillende overheden probeerden natuurlijk in te grijpen met allerlei Quarantaine en Hygiëne maatregelen. Zo moesten reizigers steden mijden en moesten zij en hun spullen in Quarantaine als zij hun spullen wilden verkopen. Hier kwamen natuurlijk meteen protesten tegen. Ook moesten mensen aangeven dat zij de Pest hadden en moest iedereen zijn eigen omgeving zo schoon mogelijk houden. Ook deze regels werden natuurlijk prompt overtreden en de verschillende overheden moesten weer handhaven. 

En het ergste was dat niemand wist waar de Pest vandaan kwam. Ze hadden wel door dat mensen in gebieden waar ze dicht op elkaar woonden vaker en sneller ziek werden. Zou het dan toch in de lucht hangen? Zo dacht men dat de Dood of de Duivel Pestpijlen afschoot om mensen ziek te maken (een idee dat teruggaat tot Apollo, die de Pest liet uitbreken in de Strijd om Troje). Of zat de Pest juist in onzichtbare wolken, die neerdaalden op de bevolking. Mensen grepen alles aan om de Pest af te weren, waaronder religieuze handelingen (wat we ook zagen in The Seventh Seal). Ook werden minderheden beschuldigt van het verspreiden van de Pest, als een of ander gruwelijk complot.  

Jezus heeft ook de Pest

En de Pest maakte zoveel slachtoffers, dat de arbeidsmarkt volledig ontwricht raakte, omdat er te weinig mensen overbleven om te kunnen werken. Dit leidde tot een versterking van de positie van de werkers, waaronder loonstijgingen. En de wetenschap kreeg ook een enorme boost. Vooral tijdens de Pestepidemie van de 17e eeuw waren er voor het eerst mensen die de Pest op wetenschappelijke wijze wilden onderzoeken.   

De parallellen met de huidige situatie rondom Corona waren verbluffend. Er is eigenlijk in de afgelopen honderden jaren niet zo heel veel veranderd in de menselijke aard. Het was een kleine, maar interessant tentoonstelling, blij dat ik hem gezien heb.