Gek genoeg had ik deze film nog nooit gezien. Gelukkig was hij te lenen via de Bibliotheek Gelderland Zuid. Daar heb ik wel vaker pareltjes vandaan gehaald.
Spoilers
Het verhaal opent met wat achtergrond. WOII is al een tijdje gaande en veel Europeanen vluchten weg voor de legers van Hitler, via Vichy - Frankrijk naar Casablanca, Marokko, dat op dat moment een Frans Protectoraat is. Ook daar zijn zij niet veilig voor de machinaties van Vichy - Frankrijk en de Nazi's. Maar de vluchtelingen hopen om via Casablanca naar Lissabon te kunnen gaan en van daar naar de Verenigde Staten.
In Casablanca woont ook Rick (Bogart), een Amerikaans burger, die een tijd in Europa heeft gewoond. Nu woont hij in Casablanca en baat een mondain een cafe uit, waar gegokt wordt. In Rick's Café Americain ontmoeten vluchtelingen, Franse ambtenaren en Nazi's elkaar. En dat trekt natuurlijk weer mensen aan die het niet al te nauw nemen met de wet. Rick is volstrekt neutraal en laat hen allemaal begaan.
Maar de neutraliteit kan niet lang blijven. Er worden Duitse koeriers vermoord en hun papieren gestolen. Dat zorgt ervoor dat Hoge Nazi's onder leiding van Majoor Strasser (Veidt) naar Casablanca komen om uit te zoeken wat er gaande is. Lokale, corrupte Franse politiekapitein Renault (Rains) zit hier niet op te wachten, dat geeft maar onrust. Ondertussen heeft kleine crimineel Ugarte (Lorre) de belangrijke reisdocumenten gestolen en geeft ze in bewaring bij Rick.
Dan blijkt dat een spook uit het verleden van Rick ook in Casablanca is, Ilsa Lund (Bergman), met wie hij in Parijs een stormachtige romance had. Maar zij is hier met haar man, Victor Laszlo (Henreid), een Tsjechische vrijheidsstrijder. Zij hebben de reisdocumenten van Ugarte hard nodig, het is een kwestie van tijd voor het Vichy regime hen op zal pakken en uit zal leveren aan de Nazi's. Maar Rick wil de documenten niet geven. Hij is te diep gekwetst door Ilsa.
Zowel Ilsa als Laszlo proberen Rick om te praten, hij houdt zijn poot stijf. Maar uiteindelijk gaat Rick dan toch overstag als Ilsa hem uitlegt wat er nou gebeurde in Parijs. Zij dacht dat haar man Victor gestorven was in een concentratiekamp. Maar op de dag dat zij met Rick Parijs zou verlaten, vluchtend voor de Nazi's, kreeg zij bericht dat haar man nog leefde. Zij ging naar hem toe en na een lange reis door Europa kwamen zij nu dan in Casablanca aan. Maar eigenlijk hield zij nog altijd van Rick.
Als Victor nu niet naar de Verenigde Staten kan, zal het verzet tegen de Nazi's langzaam instorten.
En dan start er een enorme roulette van plannen. Rick laat Ilsa weten dat hij de reisdocumenten aan Victor zal geven, als Ilsa in Casablanca blijft. Aan Renault laat Rick weten dat ze de reisdocumenten kunnen plaatsen in bezit van Victor, zodat hij in handen van het regime kan blijven, en Rick en Ilsa kunnen vluchten naar de VS. Renault seint Majoor Strasser in.
Op het vliegveld van Casablanca komt het allemaal tot een uitbarsting. Rick dwingt Renault om de reisdocumenten te vergeven op naam van Dhr. en Mw. Laszlo, en Rick en Renault blijven achter in Casablanca.
Verder zijn de plaatjes ook erg mooi. De film is in zwart wit en overal zijn schaduwen. Donkere schaduwen hangen steeds boven Victor en Ilsa. En ook vallen er steeds strepen schaduw over Victor en Ilsa. Dat geeft een steeds drukkender sfeer die boven hun aanwezigheid hangt.
En dan het verhaal! De motivaties van iedereen zijn goed te volgen. Rick is diep gekwetst door het plotseling verdwijnen van Ilsa. Ilsa werd gedreven door liefde voor haar man. Victor wordt gedreven door nobele doelstellingen. En hoewel Victor wordt gepresenteerd als romantic false lead, is hij misschien wel de belangrijkste man voor Ilsa. Dapper en zo te horen een enorme bikkel (strijd leveren tegen Nazi's, gevangen genomen worden, meerdere keren ontsnappen uit concentratiekampen, door heel oorlogs-verscheurd Europa vluchten met zijn vrouw en de strijd nooit op willen geven). Kan Ilsa niet gewoon met beiden verder?
En zo terugkijkend is het nog maar de vraag of Ilsa zoveel van Rick houdt als hij van haar. Toen zij dacht dat haar man dood was, begon zij een affaire met Rick, maar vertelde hem nooit over haar verleden (in hoeverre was zij betrokken bij de activiteiten van haar man? Een verzetstrijder als partner is toch een wat andere commitment dan arts worden). Toen zij bericht kreeg dat haar man toch nog in leven was, verliet zij Rick op stel en sprong. Zij haalde daarna alles uit de kast om met haar man te kunnen vluchten naar de VS, maar Rick's emoties bespelen kwam pas als laatste optie bij haar op, misschien omdat haar emoties niet zo diep gingen?
Verder zitten er ook wat vreemde homo-erotische ondertonen in het hele verhaal. Kapitein Renault maakt misbruik van de vrouwen van de mannen die hij arresteert. Maar de suggestie wordt gewekt dat hij ook de mannen misbruikt. Verder lijkt hij ook een obsessie te hebben met Rick. En Rick lijkt kleine crimineel Ugarte op hetzelfde niveau te plaatsen als een onverwachts opduikende llsa. Wat is hier gaande?
Een briljante film, als je deze nog niet gezien hebt, is het tijd je diep te schamen. En doe er wat aan. We zitten voorlopig toch thuis.
Als Victor nu niet naar de Verenigde Staten kan, zal het verzet tegen de Nazi's langzaam instorten.
En dan start er een enorme roulette van plannen. Rick laat Ilsa weten dat hij de reisdocumenten aan Victor zal geven, als Ilsa in Casablanca blijft. Aan Renault laat Rick weten dat ze de reisdocumenten kunnen plaatsen in bezit van Victor, zodat hij in handen van het regime kan blijven, en Rick en Ilsa kunnen vluchten naar de VS. Renault seint Majoor Strasser in.
Op het vliegveld van Casablanca komt het allemaal tot een uitbarsting. Rick dwingt Renault om de reisdocumenten te vergeven op naam van Dhr. en Mw. Laszlo, en Rick en Renault blijven achter in Casablanca.
Conclusie
Mijn god wat een goede film. Geen wonder dat deze film alle lijstjes aanvoert. De acteurs zijn fantastisch en geloofwaardig. De spanning loopt steeds meer op en op de achtergrond kan je de spanning voelen van alle plannen van de wanhopige vluchtelingen die vechten voor hun leven in Casablanca. Het feit dat deze film werd opgenomen tijdens WOII en dat veel van de acteurs directe ervaring hadden met vluchten voor de Nazi's naar de VS (o. a. Veidt), maakt het acteerwerk alleen maar beter.Verder zijn de plaatjes ook erg mooi. De film is in zwart wit en overal zijn schaduwen. Donkere schaduwen hangen steeds boven Victor en Ilsa. En ook vallen er steeds strepen schaduw over Victor en Ilsa. Dat geeft een steeds drukkender sfeer die boven hun aanwezigheid hangt.
En dan het verhaal! De motivaties van iedereen zijn goed te volgen. Rick is diep gekwetst door het plotseling verdwijnen van Ilsa. Ilsa werd gedreven door liefde voor haar man. Victor wordt gedreven door nobele doelstellingen. En hoewel Victor wordt gepresenteerd als romantic false lead, is hij misschien wel de belangrijkste man voor Ilsa. Dapper en zo te horen een enorme bikkel (strijd leveren tegen Nazi's, gevangen genomen worden, meerdere keren ontsnappen uit concentratiekampen, door heel oorlogs-verscheurd Europa vluchten met zijn vrouw en de strijd nooit op willen geven). Kan Ilsa niet gewoon met beiden verder?
En zo terugkijkend is het nog maar de vraag of Ilsa zoveel van Rick houdt als hij van haar. Toen zij dacht dat haar man dood was, begon zij een affaire met Rick, maar vertelde hem nooit over haar verleden (in hoeverre was zij betrokken bij de activiteiten van haar man? Een verzetstrijder als partner is toch een wat andere commitment dan arts worden). Toen zij bericht kreeg dat haar man toch nog in leven was, verliet zij Rick op stel en sprong. Zij haalde daarna alles uit de kast om met haar man te kunnen vluchten naar de VS, maar Rick's emoties bespelen kwam pas als laatste optie bij haar op, misschien omdat haar emoties niet zo diep gingen?
Verder zitten er ook wat vreemde homo-erotische ondertonen in het hele verhaal. Kapitein Renault maakt misbruik van de vrouwen van de mannen die hij arresteert. Maar de suggestie wordt gewekt dat hij ook de mannen misbruikt. Verder lijkt hij ook een obsessie te hebben met Rick. En Rick lijkt kleine crimineel Ugarte op hetzelfde niveau te plaatsen als een onverwachts opduikende llsa. Wat is hier gaande?
Een briljante film, als je deze nog niet gezien hebt, is het tijd je diep te schamen. En doe er wat aan. We zitten voorlopig toch thuis.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten